Suriyadagi urushdan vayron bo‘lgan falastinlik qochqinlar lagerida Radvan Advan otasining qabrini tiklash uchun tosh qo‘ydi va nihoyat Bashar al-Assad qulaganidan keyin Yarmuk qabristoniga qaytishga muvaffaq bo‘lgan.
«Rejim qulamaganida, otamning qabrini qayta ko‘rish imkonsiz bo‘lardi», - deydi 45 yoshli Advan.
«Biz kelganimizda qabrdan asar ham qolmagandi».
Bu uning Damashq janubidagi qabristonga kirish rasman taqiqlangan 2018 yildan beri birinchi tashrifi edi.
Yarmuk lageri urush boshida quladi. U Asad kuchlari tomonidan bombardimon qilingan va qamal qilingan, aholisining ko‘pchiligidan bo‘shatilgan va 2018 yilda qaytarib olinishidan oldin vayronalarga aylangan.
Al-Assadning hokimiyatdan ag‘darilgani sobiq fuqarolarning yillar davomida birinchi marta qaytishiga imkon berdi.
Qabristonga qaytib, Advanning onasi Zeyna erining qabri oldidagi kichkina temir kursiga o‘tirdi.
U «nihoyat» uning uchun yig‘lay olganini aytdi. «Ilgari mening ko‘z yoshlarim quruq edi.»
«Uning qabriga yillar davomida birinchi marta qaytib kelishim. Hammasi o‘zgardi, lekin men uning qabri qayerdaligini hali ham bilaman», dedi 70 yoshli kampir.
1950 yillarda Isroil yaratilganidan keyin qochgan yoki o‘z yurtidan haydalgan falastinliklarni joylashtirish uchun tashkil etilgan Yarmuk lageri o‘nlab yillar davomida asosiy turar-joy va savdo hududiga aylangan.
2011 yilda mamlakatda mojaro boshlanishidan oldin u yerda minglab suriyaliklar bilan birga 160 mingga yaqin falastinlik yashagan.
2012 yilda minglab odamlar qochib ketgan bo‘lib, ularning ozchiligigina ilgari Yarmuq bo‘lgan, hozir esa vahimali cho‘lga aylangan joyda o‘z uylarini hali ham turganini topishdi.