"Qayerda, nima qilyapsan, kim bilan gaplashyapsan?" Rossiyaliklar "elektron qalpoq" ostiga olinadi

Rossiyada fuqarolarning internet faoliyatini tahlil qiladigan va firibgarlikka qarshi kurashish bahonasida ular haqida elektron ma’lumotlar bazasini shakllantiruvchi raqamli platforma yaratiladi. Raqamli texnologiyalar vazirligi bunday tenderni davlat xaridlari portaliga joylashtirgani "Sistema" e’tiborini tortdi. Tender 2025 yil apreldan iyulgacha o‘tkaziladi.

Texnik topshiriqqa ko‘ra, platforma kuniga 360 million qo‘ng‘iroq, 77 million ijtimoiy tarmoq foydalanuvchisi va elektron savdo maydonchalaridagi 10 million tranzaksiyani qayta ishlashi lozim. Agar suhbat yoki xabar shubhali deb topilsa, u darhol to‘sib qo‘yiladi. Potensial firibgarlarni aniqlash uchun IIV, banklar va internet-provayderlardan olingan ma’lumotlardan foydalaniladi.

Platforma sun’iy intellekt yordamida rossiyaliklarning internet faoliyatini kuzatib boradi. Buning uchun uning tarkibiy qismlari aloqaning barcha bosqichlarida - aloqa operatorlari tarmoqlaridan tortib maxsus mobil ilovagacha o‘rnatiladi. Boshqa imkoniyatlar qatorida, u elektron qurilmalardagi boshqa dasturlarning, jumladan messenjerlar va bank xizmatlarining "ishga tushish holati va faolligini" nazorat qila oladi, shuningdek, zararli va "ayg‘oqchi" dasturiy ta’minotlarni aniqlash qobiliyatiga ega bo‘ladi.

Texnik topshiriqda, shuningdek, platforma "fuqaroning qaysi mamlakatda va qayerda ekanligini aniq belgilashi" kerakligi ta’kidlanadi. Bundan tashqari, tizim mobil aloqa operatorlari, internet-provayderlar, Markaziy bank, tijorat banklari, Ichki ishlar vazirligi, Tergov qo‘mitasi, Bosh prokuratura, "Davlat xizmatlari" (YAIDXP va ESIA) kabi elektron hukumat xizmatlari, shuningdek terrorchilar va ekstremistlar ro‘yxatini yurituvchi Rosfinmonitoring bilan ma’lumot almashishni ko‘zda tutadi.

Boshqalar qatorida aloqa operatorlari foydalanuvchining SIM-kartasi yoki IMEI abonent qurilmasi o‘zgarganligi to‘g‘risidagi ma’lumotlarni platformaga uzatish majburiyatini oladi, "Davlat xizmatlari" esa fuqarolarning parol, aloqa ma’lumotlari (elektron pochta va telefon manzillari) o‘zgarganligi va portalga kirishga ko‘p marta muvaffaqiyatsiz urinishlar bo‘yicha murojaatlari to‘g‘risidagi ma’lumotlarni taqdim etadi.

Ushbu barcha ma’lumotlar asosida nafaqat jinoyatchilar, balki ularning qurbonlari, shu jumladan potensial qurbonlari bo‘yicha elektron ma’lumotlar to‘plami shakllantiriladi. Firibgar bilan tasodifiy aloqa yoki shaxsiy ma’lumotlarning sizib chiqishi mezon bo‘lishi mumkin. Shu tariqa profilni istalgan rossiyalikka ochish mumkin bo‘ladi. Markaziy bank hisob-kitoblariga ko‘ra, 2024 yilda mamlakatning har uchinchi fuqarosi firibgarlarga duch kelgan, tarmoqqa sizdirilgan yozuvlar soni esa 700 milliondan oshgan.