Pentagon janglarda foydalanish uchun "aqlli" qonni ishlab chiqdi

AQSh Mudofaa ilg‘or tadqiqot loyihalari agentligi (DARPA) sintetik biologiya yordamida modifikasiyalangan inson qizil qon tanachalarini yaratishga qaratilgan Smart-Red Blood Cells (Smart-RBC) dasturi ishga tushirilganini e’lon qildi.

Bu haqda Defence Blog yozmoqda.

Dasturning maqsadi fiziologik signallarni aniqlay oladigan, qaror qabul qiladigan va ularga javob beradigan o‘rnatilgan biologik sxemalarga ega qizil qon hujayralarini yaratishdir. "Aqlli qizil qon tanachalari" deb ataladigan bunday hujayralar fiziologik jarayonlarni tartibga solish va qon ivishini rag‘batlantirish orqali og‘ir sharoitlarda hayotiy funksiyalarni saqlash va jarohatlar paytida omon qolish imkoniyatlarini oshirish uchun ishlatilishi rejalashtirilgan.

DARPA ma’lumotlariga ko‘ra, hujayralar uchta asosiy funksiyaga ega sintetik biologik sxemalarni birlashtiradi: biomarkerlarni aniqlash, qaror qabul qilish va metabolik yoki fiziologik holatlarga ta’sir qiluvchi molekulalarni chiqarish. Dastlabki tadqiqotlar jismoniy ko‘rsatkichlarni saqlash va gemostazni kuchaytirishga qaratilgan. Kelajakdagi potensial o‘zgarishlar termoregulyasiya, universal qon muvofiqligi va yuqori balandliklarga moslashishni o‘z ichiga oladi.

Dastur 36 oyga mo‘ljallangan va 18 oylik ikkita bosqichga bo‘lingan. Birinchi bosqichda jamoalar ildiz hujayralarining differensiasiyasi paytida sintetik sxemalarni birlashtirish va ularning etuk anuklyasion qizil qon hujayralarida funksiyalarini saqlab qolish maqsadga muvofiqligini isbotlashlari kerak. Ikkinchi bosqich tizimlarni takomillashtirish, ularning samaradorligini sinab ko‘rish va real sharoitlarda namoyish o‘tkazishni o‘z ichiga oladi.

Smart-RBC loyihasi amalga oshirishning dastlabki bosqichida, ammo u omon qolish, chidamlilik va qiyin va xavfli sharoitlarga moslashish qobiliyatini yaxshilashga qaratilgan mudofaa vositasi sifatida sintetik biologiya uchun Pentagon tomonidan ko‘paygan mablag‘ni ko‘rsatmoqda.