Harran gumbazli uylari haqida eshitganmisiz?

Taxminan 260 yil oldin qurilgan Harran gumbazli uylari ajoyib ichki va tashqi dizayni bilan o‘ziga xos arxitekturaga ega bo‘lib, Shanliurfaning eng muhim madaniy meroslaridan biri sifatida ajralib turadi. Uylarning hovlisidagi tegirmon toshlari binolarning chuqur tarixini boshqa nuqtai nazardan yoritadi.

Harran gumbazli uylarining o‘ziga xos xususiyatlari

Harran uylarining balandligi 5 metrgacha bo‘lib, gumbazlari 30-40 qator g‘ishtdan qurilgan. Uylarning ichi va tashqarisi loy bilan shuvalgani bois hozirgi kungacha saqlanib qolgan. Ohakda ishlatilgan atirgul yog‘i, terakota va tuxum oqi kabi mahsulotlar uylarni mustahkam ushlab turadi, shu bilan birga mintaqaviy iqlimga mos izolyasiyani ta’minlaydi.

Uydagi gumbazlarning har biri 500 dona g‘ishtdan qurilgan. Har bir konussimon gumbaz ostida o‘zining qiziqarli detallari bilan hayratga soladigan xonalar mavjud. Pastdan yuqoriga borgan sari torayib borayotgan bu uylarning ichki va tashqi dizaynining mahorati butun dunyodan sayyohlarni o‘ziga jazb etmoqda.

Harran gumbazli uylarining me’moriy xususiyatlari nafaqat jozibador ko‘rinishga ega, balki qurilishda qo‘llanilgan maxsus materiallar tufayli yozda salqin, qishda esa issiq bo‘lib turadi. Iqlim sharoitlariga qarab mukammal izolyasiyani ta’minlovchi ushbu uylar barcha fasllarda tashrif buyurish uchun ideal maskandir. Shanliurfaning ayniqsa jazirama yozi hisobga olinsa, bu afzallik mintaqani mahalliy va xorijiy sayyohlar uchun mukammal tanlovga aylantiradi.

Harran uylarining madaniy ahamiyati

Harrandada ajoyib madaniy tadbirlar va festivallar o‘tkazish uchun tengi yo‘q me’moriy inshootlar mavjud. Hududda tashkil etilgan tadbirlarda qatnashish mahalliy xalqning urf-odatlari va an’analari bilan yaqindan tanishish imkoniyatini beradi. Turli doirada ko‘plab tadbirlarda ishtirok etish mumkin: san’at va musiqa festivallaridan xalq raqslari shoularigacha, seminarlardan tortib mahalliy taomlar namoyish etiladigan uchrashuvlargacha. Shuningdek, mintaqaning madaniy boyligini mahalliy hunarmandchilik mahsulotlari namoyish etiladigan bozorlarida ko‘rish mumkin.

Harran gumbazli uylarini muhofaza qilish va ro‘yxatga olish

Shanliurfaning Harran tumani dunyodagi eng qadimgi aholi punktlaridan biri bo‘lib, YUNESKOning Jahon merosi ro‘yxatiga kiritilgan. Harran gumbazli uylari esa 1979 yildan beri arxeologik va shahar yodgorligi hisoblanadi. Uylarning aksariyati bugungi kungacha davom etayotgan tabiatni muhofaza qilish harakatlari tufayli saqlanib qolgan.

Harran tumanida ko‘plab tarixiy binolar joylashgan. Go‘beklitepe maydoni, Harran universiteti, Bazda g‘orlari, Sog‘matar qadimiy shaharlari doim sayyohlar bilan gavjumdir. Dunyodagi eng qadimgi ibodatxona majmuasi bo‘lgan Go‘beklitepeni ko‘rmasdan ketib bo‘lmaydi. Bazda g‘orlaridagi karerlarning sehrli olamiga sho‘ng‘ish o‘zgacha zavq ulashishiga shak-shubha yo‘qdir.

Harran tumani Shanliurfa shahar markazidan 44 kilometr uzoqlikda joylashgan. Harran gumbazli uylariga haftaning istalgan kuni tashrif buyurish mumkin. 1979 yilda arxeologik va shahar yodgorligi sifatida ro‘yxatga olingan va mahalliy aholi uchun katta ahamiyatga ega bo‘lgan ushbu inshootlarga hech qanday to‘lovsiz kirish mumkin.