Бугун 24 октябрь, 2024 йил, пайшанба

O'ZB

Ўзбекистон автомобилсозлик тарихи, ривожланиши ва бугунги кун истиқболлари

Ўзбекистон автомобилсозлик тарихи, ривожланиши ва бугунги кун истиқболлари

Маълумки, Ўзбекистонда ижтимоий-иқтисодий ривожланишни жадаллаштириш, иқтисодиётни либераллаштиришнинг устувор йўналишлари сифатида таркибий ўзгартиришларни чуқурлаштириш, миллий иқтисодиётнинг етакчи тармоқларини модернизация ва диверсификация қилиш ҳисобига унинг рақобатбардошлигини ошириш, миллий иқтисодиётнинг мутаносиблиги ва барқарорлигини таъминлаш, унинг таркибида саноат, кичик бизнес ва хусусий тадбиркорлик улушини кўпайтириш, ишлаб чиқаришни модернизация қилиш, техник ва технологик жиҳатдан янгилаш, ишлаб чиқаришни маҳаллийлаштиришни рағбатлантириш сиёсатини давом эттириш ҳамда, энг аввало, истеъмол товарлар ва бутловчи буюмлар импортининг ўрнини босиш, тармоқлараро саноат кооперациясини кенгайтириш ва саноатга соҳа, бошқарув тизимига ахборот-коммуникация технологияларини жорий этиш белгиланди. Ҳақиқатан ҳам, республикамиз саноатининг ривожланишида автомобилсозлик соҳаси алоҳида устувор аҳамиятга эга бўлган истиқболли соҳалардан бири ҳисобланади. Ҳусусан, автомобилсозлик бизнеси ички бозорда аҳолининг автомобилларга бўлган талабини қондириш, мамлакатдан валюта чиқиб кетиш оқимини камайтириш ҳамда экспорт орқали давлатга валюта тушумини ошириш асосида тўлов балансининг ижобий сальдосини таъминлашда сезиларли улушга эгадир. Шунингдек, соҳанинг ривожи аҳоли бандлигини таъминлаш, реал даромадларини ошириш каби муҳим ижтимоий муаммоларни бартараф этишга ҳизмат қилади. Бундан ташқари капитал талаб ва билимталаб соҳа сифатида ижтимоий-иқтисодий тараққиётда муҳим роль ўйнайди. Автомобилсозлик соҳасига муттасил қизиқиш ҳамда унинг инсоният ҳаёт тарзига сезиларли таъсири кўплаб тадқиқотларда ўз тасдиғини топган.

Автомобилсозлик тарихи 1992 йилда Жанубий Корея билан ҳамкорликда Ўзбекистонда автомобиль ишлаб чиқарувчи корхона барпо этишга келишиб олинди. 1993–1996 йилларда Асака шаҳрида «Uz-DAEWOO» заводи барпо этилди ва «Дамас», «Тико», «Нехиа» русумли автомобиллар ишлаб чиқариш йўлга қўйилди. 1996 йилда 25,3 минг, 1997 йилда 64,9 минг, 1998 йилда 54,4 минг, 1999 йилда 58,4 минг, 2004 йилда 70 минг дона енгил автомобиль ишлаб чиқарилди. «Uz-DAEWOO» заводида 1999–2003 йилларда «Матиз», «Лаcетти» русумли автомобиллар ишлаб чиқариш йўлга қўйилди. Ўзбекистон дунёда автомобиль ишлаб чиқарувчи 28-мамлакатга айланди. «Uz-DAEWOOavto» заводи 10 йил (1996–2006 йил июнь) давомида 571 580 та автомобиль тайёрлади, уларнинг 198 609 таси хорижга экспорт қилинди.

Самарқандда автобус ва юк машиналари ишлаб чиқаришга ихтисослашган «СамКочавто» заводи қурилди ва 1999 йилда ишга туширилди. 2000 йилда «СамКочавто» заводи 483 та автобус, 102 та юк автомобили ишлаб чиқарди.

Республикамизда автомобилларга бутловчи қисмлар ишлаб чиқарувчи ўнлаб янги корхоналар бунёд этилди. Андижон, Наманган, Фарғона вилоятларида автомобилларга бутловчи қисмлар тайёрлайдиган 61 та қўшма корхоналар қурилиб ишга туширилди.

2007 йилда «Ўзавтосаноат» уюшмаси билан АҚШнинг Генерал Моторс компанияси ўртасида “GМ–Uzbekistan” қўшма корхонаси ташкил этилди. 2012 йилнинг 20 март куни “GМ–Uzbekistan” қўшма корхонасида ишлаб чиқарилган «Chevrolet Malibu» автомобилларининг тақдимоти бўлиб ўтди.

2009 йилдан Германиянинг «MAN Nutzfahrzeuge AG» концерни ҳамкорлигида «МАН Авто–Узбекистан» қўшма корхонаси ташкил этилиб, «МАН» юк машиналари ишлаб чиқилмоқда. Самарқандда барпо этилган ва ишга туширилган «СамКочавто» заводида автобус ва юк автомобиллари ишлаб чиқарилмоқда.

Машинасозлик саноатининг йирик корхоналари – Тошкент трактор заводи, Ўзбекистон қишлоқ хўжалиги машинасозлиги, Тошкент ва Чирчиқ қишлоқ хўжалиги машинасозлиги, Тошкент агрегат заводи ва бошқа корхоналар мустақилликнинг дастлабки йилларида учраган қийин чиликларни енгиб ўтди. Биргина Тошкент трактор заводида 2000 йилда 954 та, 2001 йилда 1002 та трактор ишлаб чиқарилган бўлса, ҳозирги пайтда йилига 3,5–4 минг донагача трактор, минглаб тиркамалар ишлаб чиқарилмоқда.

CHEVROLET ЎЗБEКИСТОНДА

2008 йил март ойида «Uzautosanoat» АЖ Ўзбекистонда Чевролет русумли автомобилларни кейинчалик йиғиш ва сотиш мақсадида Жаҳон автомобиль ишлаб чиқарувчиси “General Motors” корпорацияси билан ҳамкорлик тўғрисида битим тузди.

“Chevrolet”нинг дастлабки учта модели — Captiva, Epica ва Tacuma — кейинги уч йил ичида катта тугунли йиғиш ва кенг кўламли ишлаб чиқариш учун ишлаб чиқариш дастурига қўшиладиган бошқа моделлар билан бир қаторда дарҳол йирик автомобиль тўпламларидан йиғилади.

Chevrolet бренди остида қуйидаги автомобиллар ишлаб чиқарилди ва ишлаб чиқариш давом этмоқда:

2008 йил июнь - Nexia Н150 автомобилини ишлаб чиқариш бошланиши

2008 йил ноябрь - Лаcетти автомобилини церийали ишлаб чиқариш бошланиши

2010 йил август - Спарк автомобилини церийали ишлаб чиқариш бошланиши

2012 йил март - Chevrolet Малибу автомобили катта панелли йиғиш бошланиши

2012 йил центябр - Chevrolet Cобалт автомобилини церийали ишлаб чиқариш бошланиши

2013 йил ноябрь - Лаcетти II (Гентра) автомобилини ишлаб чиқариш бошланиши

2014 йил январь - Питнак шаҳрида «GM Uzbekistan» филиали очилиши

2014 йил март - Chevrolet Орландо автомобилини ишлаб чиқариш бошланиши

2015 йил декабрь - ГБЖ билан Лаcетти автомобилини ишлаб чиқариш бошланиши

2015 йил июль - Лабо тижорат автомобилини ишлаб чиқариш бошланиши.

2016 йил апрель - Captiva автомобилини ишлаб чиқариш бошланиши

2016 йил июнь - Nexia (Т250) автомобилини ишлаб чиқариш бошланиши

2017 йил апрель - Янги иккинчи авлод Малибу автомобилининг ишлаб чиқаришга чиқарилиши

2017 йил май - Кенгайтирилган юк бўлинмаси билан Лабо автомобилини ишлаб чиқариш бошланиши

2018 йил - СКД усули билан Траcкер моделини ишлаб чиқариш бошланиши

2022 йил июль - Chevrolet Траcкер автомобилларини церийали ишлаб чиқариш

2023 йил февраль – Chevrolet Оnix автомобилларини церийали ишлаб чиқариш

«Автомобилсозлик — фан ва техника тараққиётини ўзида мужассам этган жаҳон иқтисодиётининг муҳим тармоқларидан саналади. Ушбу йўналиш ривожланган давлатларда етакчи, мультипликатив соҳа сифатида металлургия, нефть-газ ва кимё саноати, электротехника ҳамда бошқа турдош соҳаларда битта иш ўрнида 7−8 та иш ўрни яратишга мажбур қилади. Айни жиҳатларни англаган ҳолда, ривожланган давлатлар орасида энг юқори поғоналарни эгаллаш ҳамда улар даражасига етиш учун биз янги миллий технологияларни тадбиқ этамиз, илмий салоҳиятни юксалтирамиз ва яратамиз», — дея таъкилаган эди «Ўзавтосаноат» АЖ бошқаруви раиси Шавкат Умурзаков.

UzAuto келажак авлодни ўйлаган ҳолда, замонавий автомобилларни ишлаб чиқариш бўйича камида 10 йил олдинга чиқиш имконини берувчи янги давр остонасида.

Дунёда тан олинган барча мамлакатлардан фақат 49 таси автомобиль ишлаб чиқариш имкониятига эга бўлган. Сотиш, қайта сотиш ҳамманинг қўлидан келиши мумкин, аммо нолдан ишлаб чиқаришни ҳар ким қила олмайди. Автомобиль саноати — бу юқори аниқликдаги техникани халқаро стандартлар асосида мураккаб технологик ишлаб чиқариш жараёни бўлиб, ҳамма давлат ҳам мазкур йўналишни риавожлантириш салоҳиятига эга эмас.

Киритилди: 18:21 10.07.2024. Ўқилди: 967 марта. Фикрлар сони: 0 та.
telegram channel

Бўлимга тегишли қизиқарли хабарлар

Энг кўп ўқилган янгиликлар

Фикр билдириш учун қайдномадан ўтишингиз сўралади ва телефон ракамни тасдиклаш керак булади!