Tramp «Minsk kelishuvlari – 3»ni taklif qildi

Donald Tramp prezident bo‘lgach, Ukrainadagi urushni prezidentlikka kirishidan oldin ham – 24 soat ichida to‘xtatishini bir necha bor ta’kidlagan. Biroq Tramp bu maqsadga qanday erishishni rejalashtirayotganini aniq tushuntirmadi. O‘z davrasidagi so‘nggi ma’lumotlarga ko‘ra, u tinch yo‘l bilan kelishuv asosini tashkil etuvchi «Minsk kelishuvlari 3»ni taklif qilmoqchi va ularni amalga oshirish Yevropa davlatlariga yuklatiladi, deb yozadi Financial Times.

Respublikachilar rejalarining ba’zi tafsilotlari Trampning vise-prezidentlikka nomzodi Jeyms Devid Vens tufayli ma’lum bo‘ldi. Venc Rossiya va Ukraina qo‘shinlari o‘rtasidagi aloqa chizig‘i bo‘ylab demilitarizasiya zonasini yaratishni taklif qildi, bu esa Rossiyaning takroriy bostirib kirishining oldini olish uchun qattiq mustahkamlanadi. Buning evaziga Ukraina betaraflik orqali suverenitetini saqlab, NATOga qo‘shilishdan bosh tortadi.

Ukraina prezidenti Vladimir Zelenskiy bu taklifni rad etib, uni «radikal» deb atadi va Ukraina o‘z hududlaridan voz kechish niyatida emasligini ta’kidladi.

U bilan uzoq vaqt ishlagan Tramp maslahatchisi Tramp 2014 va 2015 yillardagi Minsk kelishuvlarini, bu safar ularning bajarilishini nazorat qilish mexanizmlari bilan qayta ko‘rib chiqishni rejalashtirayotganini tushuntirdi. Biroq, yangi kelishuvga rioya etilishi NATO yoki BMT emas, balki Yevropa qurolli kuchlari tomonidan nazorat qilinishi kerak, dedi maslahatchi. Tramp AQSh armiyasi bu jarayonga aralashmasligi va uni Yevropa moliyalashi kerakligini ta’kidlaydi.

Markaziy razvedka boshqarmasining sobiq tahlilchisi Fred Fleytz Rossiyani muloqotga ko‘ndirish uchun Ukrainaning NATOga a’zoligi muzokaralardan chetlashtirilishini qo‘shimcha qildi. Uning so‘zlariga ko‘ra, mojaro «muzlatib qo‘yilishi» mumkin, hududni o‘tkazmasdan yoki Ukrainaning bosib olingan yerlarga da’volaridan voz kechmasdan, uzoq muddatli yechim Vladimir Putin siyosiy maydonni tark etgunga qadar kechiktiriladi.

Respublikachilarning milliy xavfsizlik bo‘yicha asosiy spikerlaridan biri Mayk Valsning aytishicha, Tramp Rossiyaga iqtisodiy bosim o‘tkazish niyatida. Tramp Qo‘shma Shtatlarda ishlab chiqarishni ko‘paytirish orqali jahon neft va gaz narxini tushirishga harakat qilishi mumkin. Bu Rossiya iqtisodiyotiga jiddiy ta’sir qiladi, deydi Vels.

Trampga yaqin odamlar, uning birinchi muddatida Isroil va arab davlatlari o‘rtasidagi kelishuvlar bo‘yicha vositachilik qilgan muvaffaqiyatini ta’kidlab, tinchlik kelishuviga erisha olishiga ishonishadi.