Ogoh bo‘ling! Nomahram ayollarga qarash...

O‘zgani avratiga tikilmoq shariatimizda harom qilingan. Lekin fuqaholar ma’lum istisnolarni bayon qilgan bo‘lib, ularni avratiga qarash muboh sanaladi.

1. Insonning o‘z avrati. Kishi o‘z avratiga ko‘zi tushsa va yoki ixtiyoriy qarasa buni gunohi yo‘q.

2. Qaralayotgan shaxs, xoh o‘g‘il xoh qiz bo‘lsin shahvat yoshida bo‘lmasa. Bu tili chiqmagan, ya’ni gapira olmaydigan darajada yosh bo‘lishi bilan belgilangan. Faqih Abu Lays «shahvat yoshi to‘qqiz yosh» deb fatvo bergan bo‘lsalar ham.

Hoshiyada aytilishicha, «tili chiqib gapira oladigan yoshdagi bolalarning avratiga tikilish harom bo‘ladi.»

3. Sahih nikoh bilan uylangan ayoli. Fosid nikoh bilan bo‘lsa unga ham nazar qilish harom. Masalan birovni nikohidagi ayolga uylanib olgan kishi shu ayolning avratiga qarashi harom hisoblanadi.

4. O‘z cho‘risini avratiga qarash harom emas. Biroq cho‘rilarning hammasida ham, nazar halol qilingan emas. Musohara (qudachilik) yo‘li bilan mahram bo‘lgan cho‘rilar mustasno. Masalan ona bola cho‘risi bo‘lib ularning qizini xotin qilgan bo‘lsa onasining avratiga qarashi harom hisoblanadi. Chunki u qayin ona hisobidadir. Shuningdek, o‘z cho‘risini o‘zgaga nikohlab bergan bo‘lsa bu cho‘ri ham xojasidan ma’lum masofada turadi. Hurmati g‘aliza, ya’ni cho‘risiga uylanib so‘ngra uni ikki taloq qilgan bo‘lsa uning ham avratiga qarashi mumkin emas. Yoki cho‘ri mushrika bo‘lsa. Uning ham avratiga qarash taqiqlanadi. Ikki kishining o‘rtasidagi sheriklik cho‘rilar ham o‘z hojalaridan avratlarini olib qochishlari lozim.

Shu to‘rt toifadan boshqalarning avratiga uzrsiz nazar qilish mutlaq harom deyilgan. Xoh u shahvoniy nazar va yo aksincha bo‘lsin bari birdek haromdir. Ammo uzrli bo‘lsa joiz. Rasululloh sollallohu alayhi vasallam dedilar:

• «Alloh (begonaning avratiga) nazar qiluvchini va (o‘z avratini boshqalarga ko‘z-ko‘zlab) tomosha qildiruvchini la’natladi».
• Bayhaqiy rivoyat qilgan.
• Yalang‘och avratga nazar harom bo‘lganidek, yupqa va tor kiyim kiyganlarning kiyimi ustidan nazar qilish ham haromdir. Chunki tor va yupqa kiyim badan va qomatni oshkor qilib turishi sababli yalang‘och hukmida bo‘ladi.
• Avratlar
• 1. Erkak kishining avrati — kindik ostidan tizza ostigachadir. Demak, erkak kishining kindigini ostidan tizzasini ostigacha bo‘lgan a’zolariga qarash, erkaklarga ham, begona ayollarga ham mutlaq haromdir.
• 2. Shuningdek ikki ayol ham bir-birlarini kindigini ostidan tizzasini ostigacha bo‘lgan a’zolariga aslo qaray olmaydilar. Chunki ikki ayol orasidagi avrat, xuddi ikki erkak orasidagi avrati kabi olinadi.
• 3. Erkak va begona ayol orasidagi avrat — Agar qarovchi erkak bo‘lib tomosha qilinuvchi hur, ayol bo‘lsa uning yuzi va kaftlaridan boshqa barcha a’zolaridir. Yuzi va kafti avrat bo‘lmasada unga hojatsiz qarash makruhdir.
• 4. Agar nazari tushib qolgan ayol o‘z mahrami bo‘lsa. Masalan opa yoki singlisi. Bu holatda u bilan avrat chegarasi (kiyimidan tashqaridagi), qorin va bel qismi qo‘shimcha qilingan holda huddi ikki erkak avrati kabi olinadi. Ya’ni, kishi o‘z opasi yoki singlisini boshi, bo‘yni, ko‘kragi, qo‘ltig‘i, boldiri, oyoqlariga «shahvati uyg‘onib ketishidan omonda bo‘lish sharti» bilan, nazar tushib qolsa.
• (Davomi bor)

Birinchi maqola

Muallif: Botirali Alisher o‘g‘li

Manba: fiqh. uz