Evropa Rossiyasiz "sovuqda" qolmoqda

Evropa Ittifoqi Ukrainadagi urushni potensial hal etish doirasida Rossiya quvur gazini import qilishni qayta tiklash imkoniyatini ko‘rib chiqmoqda. Bu haqda Financial Times (FT) anonim manbalarga tayanib xabar bermoqda.

Mazkur muzokaralar Ukraina Rossiya gazining Yevropaga tranzitini to‘xtatganidan bir oy o‘tib boshlandi. Kiyevning bu qarori 50 yildan ortiq vaqt davom etgan yetkazib berish tizimini buzdi va Avstriya, Slovakiya hamda Vengriya kabi bir qator mamlakatlarning noroziligiga sabab bo‘ldi. Ushbu davlatlar Rossiya gaziga hali ham bog‘liq bo‘lib qolmoqda, garchi Yevroittifoq ta’minot manbalarini diversifikasiya qilishga harakat qilayotgan bo‘lsa ham.

FT ma’lumotlariga ko‘ra, Rossiya gazini qayta sotib olish tashabbusi Ukraina va Sharqiy Yevropadagi ittifoqchilar tomonidan keskin tanqidga uchradi. Qiziq jihati shundaki, bu tashabbusga aynan Rossiya gaziga qaram bo‘lmagan va o‘z energetika loyihalarini ilgari surayotgan davlatlar – Ispaniya, Fransiya hamda Boltiqbo‘yi mamlakatlari qarshi chiqmoqda.

Hozirda Rossiya gazining Yevropaga quvur orqali yetkazib berilishi deyarli to‘xtagan, biroq ayrim davlatlar Rossiya suyultirilgan tabiiy gazini sotib olishda davom etmoqda. Quvur orqali yetkazib berilayotgan yagona yo‘nalish – Turkiya oqimi qolmoqda.

Bu hafta Vengriya Yevropa Ittifoqidan energiya yetkazib berish bo‘yicha kafolatlar olganidan so‘ng Rossiyaga qarshi sanksiyalarni bloklash tahdididan voz kechdi. Shundan so‘ng Reuters Yevrokomissiya Ukraina, Slovakiya va Vengriya bilan gaz bo‘yicha muzokaralarni davom ettirishini xabar qildi.

Ukrainadagi urush boshlanishidan oldin Rossiya Yevropa Ittifoqining gaz importining qariyb 40 foizini ta’minlab kelgan bo‘lsa, asosiy xaridor Germaniya edi. Aynan Berlin Rossiya quvur gazini yana sotib olish tarafdori bo‘lib chiqmoqda.

Biroq bu orada AQShning sobiq prezidenti Donald Tramp Yevropani Rossiya gazidan voz kechishga va AQShdan ko‘proq suyultirilgan gaz sotib olishga chaqirdi. Trampning fikricha, AQSh gaziga talabni oshirish va neft qazib olish hajmini ko‘paytirish narxlarni pasaytiradi hamda Rossiya iqtisodiyotiga zarba berib, Moskvaning muzokaralarga ko‘proq moyil bo‘lishiga olib keladi.