Butun dunyoda “Arman kasalligi” nomi bilan mashhur bo‘lgan isitmani davolash usullari ma’lum bo‘ldi

“Report”ning Armaniston OAVlariga tayanib xabar berishicha , “Oilaviy O‘rtayer dengizi isitmasi” yoki “Arman kasalligi” deb ataluvchi kasallik o‘tgan asrning 50 yillarida etnik kelib chiqishi kasalligi sifatida tan olingan. 1954 yilda Livanda tadqiqot olib borgan amerikalik tibbiyot professori Xobart A. Reyman shunday deb yozgan edi: "Livan bu kasallikni o‘rganish uchun noodatiy imkoniyatlarni taqdim etadi. 1,3 millionga yaqin arab aholisi bo‘lgan mamlakatda ham yuz mingga yaqin armanlar yashaydi. Besh yil davomida kasallik 72 kishida qayd etilgan. Ulardan 49 nafari armanlar va "Armanlar" deb atalgan."

Qizig‘i shundaki, Armanistonning o‘zida kasallik "Erevan kasalligi" deb nomlanadi.

Hozirgi vaqtda "Oilaviy O‘rta er dengizi isitmasi" Armaniston aholisi orasida ham keng tarqalgan. Biroq, jamiyatda bu mavzu bo‘yicha ma’lum tabular hali ham saqlanib qolmoqda. Har uchinchi yoki to‘rtinchi arman mutatsiyaga uchragan genning tashuvchisi hisoblanadi. Faqat bitta genetik mutatsiya mavjud bo‘lganda, kasallik belgilari odatda paydo bo‘lmaydi (ikkita mutatsiya mavjud bo‘lganda alomatlar paydo bo‘ladi), ammo armanlar orasida kasallikning tarqalish ko‘lamini baholash uchun hatto bitta mutatsiyaga uchragan gen yetarli.

Biroq, jamiyatda bu kasallik haqida hali ham afsonalar mavjud. "Odamlar ko‘pincha kasallikni yashirishga harakat qiladilar, ko‘pchilik uylana olmay qolishidan qo‘rqishadi, garchi o‘z vaqtida davolash salbiy oqibatlarning oldini olishga yordam beradi", dedi revmatolog, Nairi tibbiyot markazi revmatologiya va immunologiya xizmati rahbari Vaan Mukuchyan mahalliy OAVGA bergan intervyusida.

Kasallikning eng og‘ir oqibati ayollarda ham, erkaklarda ham bepushtlikdir. Shu munosabat bilan Mukuchyan ta’kidlaganidek, agar kasallik erta bosqichda aniqlansa va dori-darmonlar yo‘lga qo‘yilsa, mutatsiyaga uchragan genlar tashuvchisida farzand ko‘rish imkoniyati sog‘lom odamlardagidek bo‘ladi.

"Arman kasalligi" yoki "O‘rta er dengizi isitmasi" sog‘lig‘ining keskin yomonlashishi bilan birga keladi. Kasallik turli xil belgilar bilan tavsiflanadi, ularning asosiylari haroratning 38-40 darajaga ko‘tarilishi va qorin yoki ko‘krakdagi og‘riqdir.

Agar kasallik davolanmasa, u jiddiy asoratga olib kelishi mumkin - buyrak amiloidozi (yurak, buyrak, jigar, taloq, asab tizimi va ovqat hazm qilish organlarining disfunktsiyasiga sabab bo‘ladigan suyak iligi oqsili organlarda to‘planib qoladigan noyob kasallik). Shu munosabat bilan, shifokorlar kasallikning eng kichik shubhalarida genetik tekshiruvdan o‘tishni qat’iy tavsiya qiladilar. Agar alomatlar bo‘lsa, birinchi qadam genetika uchun qon testini o‘tkazish bo‘lishi kerak. Agar tashxis tasdiqlansa, shifokor tegishli dori-darmonlarni buyuradi va uning dozasini belgilaydi. Davolashning malakali mutaxassis tomonidan belgilanishi juda muhim - o‘z-o‘zidan davolanish qat’iyan man etiladi. Shifokor qo‘shimcha tekshiruvlar zarurligini ham aniqlaydi.