Afg‘onistondagi qozoqlar To‘qayevdan yordam so‘rashdi

Bir yil avval Afg‘onistondagi qozoqlarning og‘ir ahvoli va ularning tarixiy vatanlariga qaytish istagi haqida xabar berilgan edi. 11 oktyabr kuni Afg‘oniston va Pokiston o‘rtasida yana qurolli to‘qnashuv boshlandi.

Bu yaqinda tugadi, biroq o‘z yaqinlarining hayotidan qo‘rqib, afg‘on qozoqlari Qozog‘iston prezidenti Qosim-Jomart To‘qayevga vataniga qaytishda yordam so‘rab maktub yo‘llashdi.

Afg‘onistonda Tolibon harakati hokimiyatga kelishi bilan mamlakatdagi iqtisodiy vaziyat sanksiyalar tufayli keskin yomonlashdi. Og‘ir hayot sharoitlaridan tashqari, mamlakat qat’iy islom aqidalariga amal qilgan holda o‘zini butun dunyodan deyarli ajratib qo‘ygan.

Sentyabr oyi oxirida "korrupsiyaga qarshi kurash" bahonasida Tolibon internetni butunlay o‘chirib qo‘ydi. So‘z va ommaviy axborot vositalari erkinligi mavjud emas. Ayollar burqa kiyishlari shart va oltinchi sinfdan keyin ta’lim olishlari mumkin emas. Ko‘pgina davlatlar haligacha Afg‘onistonni qonuniy davlat sifatida tan olmaydi.

E’tiborlisi, iyul oyida Rossiya birinchi bo‘lib Tolibon hokimiyatini rasman tan oldi.

Ammo bundan ham xavfliroq muammolar mavjud. Afg‘oniston va Pokiston chegarasida vaqti-vaqti bilan qurolli to‘qnashuvlar sodir bo‘lib turadi, natijada harbiylar halok bo‘ldi. Ikki tomon hozir o‘t ochishni to‘xtatishga kelishib olgan bo‘lsa-da, urush yana qachon boshlanishini hech kim bilmaydi. O‘z oilalari xavfsizligidan qo‘rqib, afg‘on qozoqlari Qozog‘iston Tashqi ishlar vazirligiga va shaxsan prezident To‘qayevga murojaat yo‘llagan.

Afg‘oniston Qozoq Madaniy Markazi raisi Hoji Asat Oymauytning maktubida Afg‘onistonda taxminan 200-300 qozoq oilasi istiqomat qilishi aytiladi.

Afg‘on qozoqlari forslar va pushtunlar orasida yashab, ularning urf-odatlari va tilining bir qismini o‘zlashtirgan bo‘lishiga qaramay, o‘z milliy o‘zligini saqlab qolgan.