Украинада уруш бошланганига 1000 кун бўлди

Украина 2022 йил 24 февралда рус қўшинлари бостириб кирганига 1000 кун тўлар экан, DW тахминан 1 миллион кишининг ўлимига ва яна бир неча миллион одамнинг уй-жойини ташлаб кетишига олиб келган уруш ортидаги рақамлар ҳақида маълумот берди.

Россия 2022 йил 24 февралда Украинага тўлиқ миқёсли босқинни бошлади . Армиянинг дастлабки тезкор юришларидан сўнг, Украина қўшинлари ҳужумчиларни, айниқса шимолий чегара ҳудудларида тўхтата олди. Жанубда Украина рус армиясини мамлакатнинг энг катта дарёси бўлган Днепр ортига қайтаришга муваффақ бўлди. 2024 йил ёзига келиб, қўшинлар ҳатто Курск вилоятидаги Россия ҳудудига бостириб киришга муваффақ бўлишди. Украина армияси ҳарбийлаштирилган гуруҳлардан ёрдам олди.

Шарқий Украинанинг катта қисми — хусусан Луганск, Донетск, Запорижжя ва Херсон вилоятлари — ҳамон Россия назорати остида қолмоқда. Шунингдек, Россия 2014 йил март ойида аннекция қилган ва босиб олган Қрим ярим ороли ҳам Россия назоратидадир. Аслида, икки йил давомида фронт чизиқлари деярли ўзгармаган ва уруш узоқ давом этадиган ҳолга келган.

БМТнинг Қочоқлар бўйича бошқармаси (УНҲCР) маълумотларига кўра, Украинадаги уруш дунёдаги энг йирик кўчирилиш инқирозларидан бирини келтириб чиқарди. 10 миллиондан ортиқ украиналиклар кўчирилган, 6,7 миллиони бошқа Европа мамлакатларида бошпана топган. 2024 йилнинг биринчи ярим йиллигида яна 400 минг киши етиб келди. Украина ҳудудида 4 миллион киши кўчманчи ҳисобланади. Жорий йилнинг август ойидан буён мамлакат шарқида 170 минг киши ўз уйини тарк этган. 12 ноябрь куни Женевада бўлиб ўтган матбуот анжуманида БМТнинг Қочоқлар бўйича Олий комиссари ўринбосари Келли Т. Клементс «сон-саноқсиз болалар ижтимоий мулоқот ва синф тажрибасини йўқотиб, онлайн ўқишни давом эттирмоқда,» деди.

Гуманитар масалаларни мувофиқлаштириш бошқармаси (ОЧА) Украинадаги умумий гуманитар вазият 2022 йилнинг февраль ойидан буён кескин ёмонлашганини айтди.БМТ маълумотларига кўра, Украина аҳолисининг 40% га яқини гуманитар ёрдамга боғлиқ.

Европа Иттифоқи ва Украинанинг бошқа иттифоқчилари Россияга кенг қамровли босқиндан кейин кенг қамровли иқтисодий санкциялар киритди. Бироқ, санкцияларни бошқариш мумкин эди. 2022 йилдаги вақтинчалик пасайишдан сўнг, Россия ялпи ички маҳсулоти тезда тикланди, чунки мамлакат уруш иқтисодиётига ўтди; Хитойнинг қўллаб-қувватлаши анча ёрдам берди. Россия миллий валютаси рубль рекорд даражадаги пасайишдан кейин тикланди.

Тикланишнинг сабабларидан бири шундаки, Россиядан қазиб олинадиган ёқилғилар, масалан, табиий газ, нефть ва кўмир импорти бўйича кенг кўламли блокада асосан Москванинг экспорт даромадларини кескин камайтириш мақсадига эриша олмади. Россия давлат корпорациялари Хитой ва Ҳиндистонда, шунингдек, бошқа мамлакатларда ўз хомашёси учун миннатдор мижозларни топди. Шунингдек, эмбаргога қарамай, учинчи давлатлар орқали Европа Иттифоқига етиб бораётганига оид баъзи белгилар ҳам мавжуд.

Европа Иттифоқи ва НАТО Украинани нафақат Россияга қарши санкциялар орқали қўллаб-қувватлади. Украина ҳукумати молиявий ва гуманитар ёрдам олди. Шимолий Германиядаги Киел Жаҳон Иқтисодиёти Институти маълумотларига кўра, АҚШ ҳозиргача энг катта ҳисса қўшмоқда: 2022 йил 24 февралдан 2024 йил августигача у деярли 85 миллиард евро ажратди. Европа Иттифоқи ва унга аъзо давлатлар 100 миллиард евродан сал кўпроқ маблағ ажратди.

Аммо ҳозирда АҚШнинг янги сайланган президенти Доналд Трамп сайловолди ташвиқоти чоғида ғалаба қозонса, Украинага ёрдамни кескин қисқартиришини айтди.

Украина, агар бошқа тарафдорлар оммавий равишда қўллаб-қувватласа, Россияга қарши ўзини ҳимоя қилишда давом эта олади.