Қозоғистон нефть қазиб олиш ҳажми рекорд даражага етди

Қозоғистоннинг нефть қазиб олиш ҳажми Россия орқали асосий экспорт йўли ҳисобланган Каспий қувурлари консорциумига (КҚК) етказилган зиёнга қарамай, рекорд даражага кўтарилди. Расмий маълумотларга кўра, 19 февраль куни Қозоғистонда нефть ва газ конденсати қазиб олиш ҳажми кунига 2,12 миллион баррелни (бпд) ташкил этди. Россия шу ҳафта Украина дронлари ҳужумидан сўнг КҚК қуввати 30-40 фоизга қисқарганини маълум қилди. Қозоғистоннинг чекланган экспорт имкониятларига қарамай, қандай қилиб ишлаб чиқаришни кўпайтиришга эришгани номаълум. Қозоғистон ўз экспортининг 80 фоиздан ортиғини КҚК орқали амалга оширади. Ишлаб чиқариш ҳажмининг ўсиши Chevron Corp. (НЙСЕ:CВХ) раҳбарлигидаги "Tengizchevroil" томонидан бошқариладиган ва Тенгизни 48 миллиард долларга кенгайтиришни бошлаган улкан Тенгиз нефть конида ишлаб чиқариш ҳажмининг ошиши билан боғлиқ.

Ўтган ойда Reuters Қозоғистон Туркиянинг Жайҳан портидан хом нефть экспортини кескин ошириши ва ҳозирда Россия орқали юборилаётган оқимларнинг 80 фоиздан ортиқ улушини сезиларли даражада камайтириши мумкинлиги ҳақида хабар берган эди. Қозоғистон энергетика вазири Алмасадам Саткалиевнинг айтишича, мамлакат нефть қазиб олишни кўпайтириши натижасида Боку-Тбилиси-Жайхон (БТЖ) қувури орқали экспорт ҳажми ҳозирги йиллик 1,5 миллион тоннадан 20 миллион тоннагача ошиши мумкин.

Бироқ, Қозоғистон кейинчалик ўтмишдаги ортиқча ишлаб чиқаришни қоплаш учун нефть қазиб олишни қисқартиришга мажбур бўлиши мумкин. Ўтган йили Қозоғистон, Россия ва Ироқ 2024 йилнинг биринчи ярим йиллигида ортиқча ишлаб чиқарилган хом нефть ҳажми учун компенсация режаларини ОПЕК котибиятига тақдим этган. ОПЕКнинг маълум қилишича, ортиқча ишлаб чиқарилган барча ҳажмлар 2025 йил сентябригача бўлган кейинги 15 ой давомида тўлиқ қопланиши керак эди. Бунда Қозоғистон жами 620 минг баррель/кун, Россия 480 минг баррель/кун ва Ироқ 1184 минг баррель/кун миқдорида "қайтариши" лозим эди. Кўплаб савдогарлар нефтга бўлган талаб ўсиши ва ОПЕК+га аъзо бўлмаган давлатлар таъминоти ўсиши мувозанати ОПЕК+нинг тикланган ишлаб чиқариш ҳажмини қоплай олмаслиги мумкинлигидан ташвишда. Чунки ОПЕК+ апрель ойида нефть қазиб олишни қисқартиришни бошласа, нефть бозорларида ортиқча таъминот юзага келиши мумкин.