Антарктикадаги тўқ қизил шаршара — "Қонли шаршара" ҳамон илмий сир бўлиб қолмоқда

Уни дастлаб 1911 йилда австралиялик геолог Гриффит Тейлор кашф этган ва ўшандан бери тадқиқотчиларни ўзига жалб қилиб келмоқда. Шарқий Антарктикадаги Тейлор музлигининг оппоқ юзасидан чиқиб, пастдаги музли юзага тушаётган бу қирмизи ҳодиса "Қонли шаршара" номи билан танилган.

Бу ғаройиб манзара бир асрдан ортиқ вақт давомида қизиқиш уйғотиб келмоқда.

Лос-Аламос миллий лабораторияси (ЛАНЛ) гляциологи ва яқинда ўтказилган тадқиқотнинг етакчи муаллифи Крис Каррнинг айтишича, мутахассислар шаршаранинг кутилмаган оқимининг аниқ сабабини аниқлаш устида ҳамон иш олиб бормоқдалар.

"Қонли шаршара"да сув суюқ ҳолатда қолади

"Қонли шаршара" йил давомида узлуксиз оқмаса-да, атроф-муҳитнинг қаттиқ совуқлигига қарамай, музлик остидаги сувнинг суюқлигича қолиши билан ажралиб туради.

Тадқиқотчилар бу шўр сувни Тейлор музлиги остидаги яширин сув омборига боғлашди. Бу омборнинг суви оддий чучук сувга нисбатан иссиқликни яхшироқ сақлаб қолади.

Юқори шўрлик сувнинг музлаш нуқтасини пасайтиради, бу эса унинг Антарктиканинг аёзли ҳароратида ҳам суюқ ҳолатда қолишини таъминлайди.

Баъзи тадқиқотчилар бу сув ҳавзаси миллионлаб йиллар олдин қамалиб қолган қадимги денгиз суви бўлиши мумкин, деган тахминни илгари суришган.

Кейин бу сув музлик ичидаги ёриқлар ва каналлар орқали сизиб чиқади ва вақти-вақти билан ер юзасига отилиб чиқади.

Ғайритабиий ранг

Кўриниши ваҳимали, бироқ бу ранг қондан эмас. Бу тус оксидланиш натижасида пайдо бўлади - темирга бой намакоб очиқ ҳавода кислород билан тўқнашганда юз берадиган кимёвий жараёндир.

Ҳар сафар сачраганда, кўпроқ темир реакцияга киришади ва музни занг доғи билан қоплайди.

Илгари олимлар бу қизил рангни қизил сувўтларга боғлашган, аммо бу назария кейинчалик рад этилган.

Кейинроқ ўтказилган пухта кимёвий таҳлиллар сув оқимини тўқ қизғиш рангга бўёвчи темир бирикмаларини аниқлади.