Issiqxona effektini qo‘zg‘atish uchun Mars atmosferasiga nanozarrachalar ekish taklif qilindi

Amerikalik va yevropalik sayyorashunos olimlar Mars atmosferasiga oz miqdorda temir yoki alyuminiy nanozarrachalarini ekishni taklif qilishdi, ularning Quyosh nurlari bilan o‘zaro ta’siri issiqxona effektini keltirib chiqaradi va Marsni inson hayoti uchun qulayroq qiladi.

Bu olimlarning hisob-kitoblari Science Advances ilmiy jurnalida chop etilgan maqolada keltirilgan.

"Bizning hisob-kitoblarimiz shuni ko‘rsatadiki, bu nanozarralar sayyora yuzasidan Mars atmosferasining yuqori qatlamlariga ko‘tariladi va kuchli issiqxona effekti tufayli, hattoki oz sonli havo qatlamlarida uzoq vaqt davomida suzadi Mars havosiga nanozarrachalar tushishi Marsdagi haroratni Selsiy bo‘yicha 30 darajadan ko‘proq oshiradi, bu esa uning qutb qopqoqlarining erishi jarayonining boshlanishiga olib keladi", — deb yozadi sayyora olimlari.

Bu tashabbus Evanstondagi Shimoli-g‘arbiy universiteti professori Xoman Moxseni boshchiligidagi Yevropa va Amerika sayyorashunos olimlar guruhi tomonidan Marsni mustamlaka qilish istiqbollarini har tomonlama o‘rganishda ilgari surilgan. Bunga asosiy to‘siqlardan biri shundaki, Mars atmosferasi nihoyatda yupqa bo‘lib, uning yuzasiga qo‘nish jarayonini murakkablashtiradi, shuningdek, Marsda issiqlikni ushlab turuvchi issiqxona effektining oldini oladi.

Ko‘pgina sayyora olimlari bu muammoni qandaydir tarzda Marsning qutb qopqoqlarini eritish orqali hal qilish mumkinligini ta’kidlamoqda. Professor Moxseni va uning hamkasblari o‘z hisob-kitoblarida bunga Mars atmosferasiga temir yoki alyuminiyning novda shaklidagi nanozarrachalarini ekish orqali erishish mumkinligini aniqladilar, ularning uzunligi ularning kengligidan taxminan 60 barobar.

Tadqiqotchilarning fikriga ko‘ra, bunday nanostrukturalar yorug‘lik va issiqlikni juda yaxshi aks ettiradi - ular bu borada eng kuchli sun’iy ftorli issiqxona gazlariga qaraganda 3-5 ming kuchliroqdir. Ushbu nanozarralarning yana bir afzalligi shundaki, ular to‘g‘ridan-to‘g‘ri Mars yuzasida ishlab chiqarilishi mumkin, mahalliy jinslardan temir ajratib olinadi, bu esa ularni mustamlaka qilingan sayyorada deyarli cheksiz miqdorda olish imkonini beradi.

Bundan tashqari, olimlar tomonidan olib borilgan hisob-kitoblar shuni ko‘rsatadiki, Mars atmosferasini isitish va uning muz qoplamlarining erishini boshlash uchun juda oz miqdordagi nanozarrachalar sekundiga 30 litr atrofida doimiy ravishda havoga chiqarilishi kerak. Bunga nazariy jihatdan mahalliy resurslardan foydalanish va nanozarrachalar ishlab chiqarish bo‘yicha mavjud texnologiyalar yordamida erishish mumkin, bu esa Marsni inson hayotiga moslashtirish ko‘plab tadqiqotchilar taxmin qilganidan ancha kam mablag‘ va vaqt talab qilishini ko‘rsatadi, deya xulosa qildi professor Moxseni va uning hamkasblari.