Aytadi, men bu oyatni uzoq o‘qib fikr qilib turaverdim va qayta-qayta takrorlar edim. Shunda bir ovoz keldiki, Bu oyatni yana qancha takrorlaysan, har o‘qiganingda bu oyat ma’nosini tafakkur qilib osmonga yuzlanmaganliging uchun men to‘rt ming jinni halok etdim. Hammod ibn Zayd (r.a.) hech qachon o‘tirmas o‘tiradigan bo‘lsa ham, hozir turib ketadigandek o‘tirar va yana turib ketar edi. Sababini so‘rashganida, Allohni azobidan omonda bo‘lganlar hotirjam o‘tirishi mumkin, men esa shu kecha yoki shu kunduzda balo tushib qolmasmi, deb o‘ylanaman der ekan.
Ularning yana bir ahloqlaridan, har bir o‘tirgan joyida payg‘ambarimiz (s.a.v.)ga salovot aytishliklari va Allohning zikridan g‘aflatda qolmasliklari.
Ibrohim ibn Adham (r.a.) (aytadi) o‘zi bilan hamsuhbat bo‘lganlarga bu suhbatga ketgan vaqt Allohni zikridan to‘xtalish evaziga bo‘lmasligi kerakligini shart qilar edilar. Dovud Toiy (r.a.) aytadi: “Har bir insonni joni chiqishda tashnalik bo‘lib, bu dunyoda suvsab jon beradi, lekin Allohni zikrida bo‘lganlargina, bundan mustasno (ya’ni zikr qilishlikni ko‘plab foydalari bor). Vuhayb ibn Vird (r.a.) aytadi: “Yig‘ini Allohni zikr etish bilan boshlaydigan insonlar Allohga eng a’lo insonlardir. Abul Malik (r.a.) Allohni eslaganida (zikr qilganda) hayajonlanish, zavqlanish hosil bo‘lar va bu zavqlanishligim Alloh meni eslaganidan deb aytar edi va quyidagi “Baqara” surasining 152-oyatini o‘qir edilar:
فا ذكرونى اذكركم
"Bas, Meni yod etingiz, (Men ham) sizlarni yod eturman"
Biror ko‘chada ketayotganida Allohni yodidan ko‘tarib unitib qolsa shu ko‘chadan boshqattan zikr bilan yurib qaytib kelar edi. Va menga qiyom kuni shu ko‘cha va undagi barcha narsalar shahodat borligini yaxshi ko‘raman deb aytar edi. Dovud (a.s.) o‘z duolarida aytar ekan. «Ey Parvardigorim meni zokir bandalaringdan qilgin. Agar bilib bilmay zokirlar majlisidan g‘ofillar majlisiga yursam oyog‘larimni sindirgil chunki bu sendan bo‘lgan ne’mat meni zararimga ishlamasin». Vahb ibn Munabbah (r.a.) aytar edi. Bir kishiga ajablanamanki o‘lgan tana uchun yig‘laydi. O‘lgan qalb uchun yig‘lamaydi Holbuki qalb o‘lishi tanani halokatidan ko‘ra og‘irroq.
Yana ularni axloqlaridan hisoblanadi har kasal bo‘lganlarida men shu kasallik bilan olamdan o‘tib ketadigan bo‘lsam zimmamdagi haqlarni ado etolmay qolaman, tavba qilmay jon taslim etsam nima bo‘ladi deb qalblari larzaga kelishligi. Bir kuni Hison ibn Sinon (r.a.) betob bo‘lib qolganida holidan xabar olganlar kirib «ko‘nglingiz nima tusaydi?» deb so‘rashganida u zot shunday javob bergan ekan: O‘limimdan oldin uzun kechani namoz va istig‘for bilan o‘tkazsam edi.
Ibrohim Naha’iy (r.a.) vafoti yaqinlashganida meni hozir do‘zax kutib turiptimi yoki jannat, deb yig‘lagan. Abu Hurayra (r.a.) ajal payti kelganda qattiq yig‘ladi. Sababi so‘ralganida u zot «Safarimni uzoqligi, tayyorgarligini kamligi, ishonchu iymonimni zaifligi sirotdan do‘zaxga qulashlik xavflaridan yig‘layapman” deb aytgan ekan.
Manba: azon.uz
