Kam vaqt ichida ko‘p narsaga ega bo‘lish, kam harakat va oz vaqtda ko‘p narsalarni ishlab chiqarish, albatta, Alloh taoloning ne’matidir. “Baraka” esa hozirgi kunda yo‘qolgan xazinaga aylandi, hamma uni izlaydi. Uni topish baxti hammaga ham kulib boqmaydi. Doimo yaqinlaringiz davrasida suhbat bo‘lganida ularning na uyqusida, na ishida, na vaqtida, na pulida baraka borligidan shikoyat qilganini eshitasiz.
Ushbu maqolada baraka nima va uni qayerdan topish yoki qanday hosil qilish mumkinligi haqida so‘z yuritamiz
Baraka nima?
Musulmon olimlaridan biri bunday deydi:
والبركة: هي ثبوت الخير الإلهي في الشيء؛ فإنها إذا حلت في قليل كثرته، وإذا حلت في كثير نفع، ومن أعظم ثمار البركة في الأمور كلها إستعمالها في طاعة الله عز وجل
“Baraka kam narsada bo‘lsa, uni ko‘paytiradi, agar ko‘p narsada bo‘lsa, foyda keltiradi. Alloh taologa ibodat qilishda baraka bo‘lishi bu – eng muhim narsadir”.
Baraka manbalari
Baraka yo‘qolgan xazina emas, u doim biz bilan birga, ko‘z o‘ngimizda. Bu xazina bizning harakatimizni kutmoqda. Hozir barakaning ba’zi manbalarini sanab o‘tamiz. Bu keng qamrovli ro‘yxat emas, ammo u buyuk xazina haqida yetarlicha tushuncha bera oladi degan umiddamiz.
Agar baraka bo‘lishini istasangiz, doimo yaxshi niyat qiling. Barakanig ta’rifiga yana bir nazar tashlar ekanmiz, biz qilgan va qiladigan ishlarimizni Alloh taolo istamas ekan, unda baraka bo‘lmasligiga amin bo‘lamiz.
Alloh taolo bunday deydi:
وَلَوْ أَنَّ أَهْلَ الْقُرَى آمَنُواْ وَاتَّقَواْ لَفَتَحْنَا عَلَيْهِم بَرَكَاتٍ مِّنَ السَّمَاءِ وَالأَرْضِ وَلَـكِن كَذَّبُواْ فَأَخَذْنَاهُم بِمَا كَانُواْ يَكْسِبُونَ
“Agar qishloqlar ahllari iymon keltirganlarida va taqvo qilganlarida edi, Biz, albatta, ularga osmonu yerdan barakotlarni ochib qo‘yar edik. Lekin ular yolg‘onga chiqardilar, bas, ularni qilgan kasblari tufayli tutdik”. (Ushbu oyati karimada bayon qilinayotgan oddiy va sodda haqiqatni insoniyat tushuna olmayotgani g‘oyatda ajablanarli hol. Inson uchun osmon va zamindan barakot eshiklari ochilishi uchun birgina shart kifoya, ya’ni, u iymonli va taqvoli bo‘lishi lozim. Ana o‘shanda insonga osmonu zamindan barakotlar eshigi lang ochib qo‘yiladi. Chunki iymon insonni barakotli hayot yo‘liga boshlaydi. Chunki taqvo insonni farovon hayot yo‘liga soladi. Iymon bilan taqvo bir-biriga chambarchas bog‘liq bo‘lganidek, barakot ham ularga bog‘liqdir. Bu haqiqatga kattayu kichik har bir sohada guvoh bo‘lishi mumkin) (A’rof surasi, 96-oyat).
Alloh taolo bunday deydi:
وَيَرْزُقْهُ مِنْ حَيْثُ لَا يَحْتَسِبُ وَمَن يَتَوَكَّلْ عَلَى اللَّهِ فَهُوَ حَسْبُهُ إِنَّ اللَّهَ بَالِغُ أَمْرِهِ قَدْ جَعَلَ اللَّهُ لِكُلِّ شَيْءٍ قَدْراً
“Va unga o‘zi o‘ylamagan tarafdan rizq berur. Kim Allohga tavakkal qilsa, bas, unga U zotning O‘zi kifoyadir. Albatta, Alloh O‘z ishini yetkazuvchidir. Haqiqatda, Alloh har bir narsaga o‘lchov qilib qo‘ygan” (Taloq surasi, 3-oyat).
Payg‘ambarimiz sollallohu alayhi vasallam: “Agar siz Allohga haqiqiy ishonch bilan taqvo qilsangiz, U zot sizga qushlarga bergani kabi rizq beradi. Ertalab bo‘shashib, tushdan keyin to‘q qorin bilan qaytib kelasiz” (Imom Ahmad, Imom Nasoiy, Imom ibn Moja, Hakim Termiziy).
Bu baraka favvorasi. Ammo biz undan kamdan-kam ichamiz. Alloh taolo Qur’oni karimda bunday marhamat qiladi:
وَهَـذَا كِتَابٌ أَنزَلْنَاهُ مُبَارَكٌ مُّصَدِّقُ الَّذِي بَيْنَ يَدَيْهِ وَلِتُنذِرَ أُمَّ الْقُرَى وَمَنْ حَوْلَهَا وَالَّذِينَ يُؤْمِنُونَ بِالآخِرَةِ يُؤْمِنُونَ بِهِ وَهُمْ عَلَى صَلاَتِهِمْ يُحَافِظُونَ
“Bu, Biz tushirgan kitob muborakdir, o‘zidan oldingini tasdiqlovchidir. Ummul Quro (shaharlar onasi) va uning atrofini ogohlantirishing uchundir. Oxiratga iymon keltirganlar unga iymon keltirarlar. Va ular namozlarini muhofaza qilarlar”. (Ummul Qurodan murod Makkai mukarramadir. Bu muqaddas shahar arablar orasida qadimdan shu nom bilan ham mashhur bo‘lgan. Chunki bu muborak shaharda Allohga ibodat etish uchun qurilgan dunyo va basharning birinchi uyi «Baytulloh» bor.) (An’om surasi, 92-oyat)
Shunday qilib, Qur’on o‘qing va Allohning ne’mat va barakalaridan bahramand bo‘ling.
“Bismillah” – Allohning ismi bilan boshlangan ishga shayton aralasha olmaydi. “Bismillah”ni aksariyat odamlar aytmaydi. Shunchaki bu so‘zni aytishni istamaydi yoki yodidan ko‘tariladi. Bu so‘zni anglang, harakatni boshlashdan oldin nima deyayotganingizni tushunishga harakat qiling.
Ba’zida oziq-ovqat qanchalik ko‘p bo‘lmasin, kelayotgan mehmon uchun kamdek tuyuladi. Hadisda shunday deyilgan: “Abu Hurayra roziyallohu anhu rivoyat qiladi: “Rasululloh sollallohu alayhi vasallam: “Ikki kishini to‘ydiradigan ovqat uch kishiga kifoya qiladi va uch kishi to‘yadigan ovqat to‘rt kishiga kifoya qiladi”, dedilar” (Al Jome As Sahih, 3-jild, 10-bob, 987-javob). Ko‘pchilik bilan ovqatlanishdan baraka hosil bo‘ladi.
Yolg‘onchi va firibgar odamlar savdoni samarali qilmaydi, savdo-sotiqdagi barakani qochiradi ular. Hakim ibn Xizom roziyallohu anhu rivoyat qiladilar: “Nabiy sallallohu alayhi vasallam: “Agar sotuvchi o‘z molining aybini yashirsa va oluvchi ham g‘irromlik qilsa (ya’ni, sotuvchi va oluvchi bir-biriga g‘irromlik qilsa), unday savdoda baraka bo‘lmas! Agar sotuvchi va oluvchi bir-biriga rost gapirsa, bir-birini aldamasa, bunday savdoda baraka bo‘lur!” dedilar” ( Al Jome As Sahih, 2-jild, 20-bob, 24-javob). Biror narsani sotishda savdogar uchun halol bo‘lish qiyindek ko‘rinadi, lekin Allohga ishoning, imoningizni saqlang. Shunda olgan va sotgan narsangizdan baraka topasiz.
Ishingizni barakasini so‘rab Allohga duo qiling. Payg‘ambarimiz sollallohu alayhi vasallamning duolariga e’tibor beradigan bo‘lsak, Payg‘ambarimiz sollallohu alayhi vasallam baraka so‘rab Allohga duo qilganlar. Birovning uyiga taklif qilinganingizda, Payg‘ambarimiz sollallohu alayhi vasallam shunday duo qilishingizni taklif qiladilar: “Ey Allohim, ularga bergan narsalaringni mag‘firat qil, gunohlarini kechir, ishlariga baraka ber”.
Payg‘ambarimiz sollallohu alayhi vasallam: “Ey odamlar, Alloh yaxshi, shuning uchun faqat yaxshi narsalarni qabul qiladi”, dedilar. Olimlarning aniqlashicha, bunda halol daromad va uning ahamiyatiga ishora qilingan. Olimlardan biri shunday degan ekan, harom yegan kishi Allohga itoatsizlik qilgan bo‘ladi, halol yegan va halol daromad izlaganning ishida baraka bo‘ladi va oyoqlari chaqqon bo‘ladi. Bu gaplar olimga yosh kishilarning sakrashi qiyin bo‘lgan ariqdan keksa kishining sakragani haqidagi hikoyani es solibdi. Aytishicha, bir keksa odam shunday ariqdan sakrabdi, odamlar buni qanday uddalaganini so‘rabdi. Shunda u: ”Biz yoshligimizda oyoq-qo‘llarimizni gunohlardan saqlaganmiz, shuning uchun ular chaqqon”, deb javob qilibdi.
Har bir masalada Allohga tayanib, istixora namozini o‘qib, natijasini Allohdan kutish barakaning asosiy omilidir. Payg‘ambarimiz sollallohu alayhi vasallam istixora namozini o‘qish bizga to‘g‘ri qaror qabul qilishda yordam berishini aytgan. Alloh o‘zidan yo‘l-yo‘riq so‘ragan va iymondoshlarga maslahat bergan, Allohning qarorida sobit qolgan Payg‘ambarimiz sollallohu alayhi vasallamga bunday degan:
فَبِمَا رَحْمَةٍ مِّنَ اللّهِ لِنتَ لَهُمْ وَلَوْ كُنتَ فَظّاً غَلِيظَ الْقَلْبِ لاَنفَضُّواْ مِنْ حَوْلِكَ فَاعْفُ عَنْهُمْ وَاسْتَغْفِرْ لَهُمْ وَشَاوِرْهُمْ فِي الأَمْرِ فَإِذَا عَزَمْتَ فَتَوَكَّلْ عَلَى اللّهِ إِنَّ اللّهَ يُحِبُّ الْمُتَوَكِّلِينَ
“Allohning rahmati ila ularga muloyim bo‘lding. Agar qo‘pol, qalbi qattiq bo‘lganingda, atrofingdan tarqab ketar edilar. Bas, ularni afv et. Ularga istig‘for ayt va ular bilan ishlarda mashvarat qil. Azmu qaror qilganingdan so‘ng Allohga tavakkal qil. Albatta, Alloh tavakkal qiluvchilarni sevadir”. (Alloh taolo ushbu amr ila Payg‘ambar alayhissalomni qalbi kenglikda, muloyimlikda – kishilarni atroflarida jamlovchi oliy sifatlarda bardavom bo‘lishga chaqirib, ayblar o‘tgan bo‘lsa xam, musulmonlarni afv etishga buyurmoqda) (Oli Imron surasi, 159-oyat).
Alloh taolo Qur’oni karimda bunday deydi: “Shukr qiling, sizlarga ko‘proq yaxshiliklarni ziyoda qilurman”. Alloh taolo shukr qilgan kishiga yaxshiliklarni va’da qiladi.
Bir hadisi qudsiyda bunday deyilgan: “Ey, odam bolasi, sadaqa bering, shunda men sizlarga beraman”. Turmush tarzingiz yomon ahvolga tushib qolsa, uyingizdan baraka chiqib ketsa, nima qilasiz? Hayotingizni izga tushurib olishning eng yaxshi yo‘li sadaqa berishdir. Sadaqa bersangiz gunohlaringiz yuviladi, baraka keladi, yaxshiliklaringiz ko‘payadi. Balki biz xayr-sadaqa berish va uni Alloh ziyoda qilib qaytarishini yaxshi tasvirlab bera olmagandirmiz. Xohlasangiz o‘zingiz sinab ko‘ring!
Payg‘ambarimiz sollallohu alayhi vasallam bunday degan: “Alloh taolo ummatlariga ertalabki vaqtlarni barakali qilgan”. Erta uyg‘onish kuningizni barakali qilishda muhim o‘rin tutadi. Erta uyg‘onib, tahajjud namozini o‘qing, bomdod namozigacha o‘z ishlaringizni qilib oling, chunki bu soatlar juda barakali bo‘ladi. Shunda kun bo‘yi dam olishga vaqtingiz ham bo‘ladi.
Alloh taolo Qur’oni karimda bunday deydi:
وَأَنكِحُوا الْأَيَامَى مِنكُمْ وَالصَّالِحِينَ مِنْ عِبَادِكُمْ وَإِمَائِكُمْ إِن يَكُونُوا فُقَرَاء يُغْنِهِمُ اللَّهُ مِن فَضْلِهِ وَاللَّهُ وَاسِعٌ عَلِيمٌ
“Oralaringizdagi nikohsizlarni va qulu cho‘rilaringizdan solihlarini nikohlab qo‘ying. Agar faqir bo‘lsalar, Alloh ularni O‘z fazlidan boy qilur. Alloh (fazli) keng, o‘ta bilguvchi zotdir)” (Nur surasi, 32-oyat).
Alloh taolo Qur’oni karimda bunday marhamat qiladi: “O‘z qavmingiz uchun namoz o‘qing va unda sobit turing. Biz sendan rizq berishni so‘ramaymiz. Oxirat esa solih amallar uchundir”. Namoz o‘qishni bir kun bo‘lsa ham to‘xtatib qo‘ysangiz, aslida baraka qayerdan kelayotganini anglaysiz. Har bir amalimda baraka bo‘lishini istayman desangiz doimo namoz o‘qing.
Payg‘ambarimiz sollallohu alayhi vasallam bunday deganlar: “Kim Allohdan mag‘firat so‘rasa, har qanday tashvishdan qutulishi uchun yordam va kutilmaganda rizq beradi”.
Umid qilamizki, bu ro‘yxat sizga ishingizni barakali qilishda yordam beradi. Barchamizning uyimizdan baraka ketmasin, qilgan hamma yaxshi ishilarimiz barakali bo‘lsin! Omin!
Robiya JO‘RAQULOVA tayyorladi
Manba: hidoyat.uz