Armanistonda qamoqxonalardagi o‘limlar soni ortishda davom etmoqda

Bu haqda mamlakat Jinoyat-ijroiya xizmati xabar berdi.

20 aprel kuni 54 yoshli mahkum Z. G. Nubarashendagi axloq tuzatish muassasasida o‘z joniga qasd qildi. Bu 2025 yil boshidan beri Armaniston qamoqxonalaridagi o‘ninchi o‘lim va beshinchi o‘z joniga qasd qilish hodisasidir.

Huquq himoyachisi Janna Aleksanyanga ko‘ra, mamlakat jazoni ijro etish tizimidagi vaziyat sezilarli darajada yomonlashgan.

2024 yilda Armaniston qamoqxonalarida 12 ta o‘lim qayd etilgan. Bundan tashqari, 298 mahbus ochlik e’lon qilgan, 200 nafari esa o‘zini tanasidan judo qilgan. Huquq himoyachilariga ko‘ra, bu ma’lumotlar davlatning bunday hodisalarning oldini olish bo‘yicha samarali choralar ko‘ra olmasligidan dalolat beradi. Aleksanyan, shuningdek, huquq-tartibot idoralari tizimli muammolarni hal qilmasdan, sodir bo‘layotgan voqealarni yanada qulayroq ko‘rsatishga harakat qilayotganini ta’kidladi.

" Nubarashen " da " tozalash "

Aprel oyi boshida arman matbuoti Yerevanning Nubarashen qamoqxonasida mahbuslarga nisbatan shafqatsiz munosabatda bo‘lgani haqida xabar bergan edi. Aleksanyanning so‘zlariga ko‘ra, umrbod qamoq jazosiga hukm qilinganlar saqlanadigan beshinchi qavatda “tozalash” o‘tkazilgan.

Jinoyat-ijroiya xizmati maxsus kuchlar tomonidan jismoniy kuch qo‘llanganini tasdiqlab, mahkumlardan biri “vaziyatni keskinlashtirgani” bilan izohladi. Mahbus kamera eshigidagi ovqat o‘tkazilayotgan lyukni ochiq qoldirishni talab qilgan, shuningdek, yurish vaqtini uzaytirishni talab qilgan. Aytilishicha, u boshqa mahbuslarni sayr paytida baland ovozda qo‘shiq aytishga undagan va atrofdagilarni bezovta qilgan. Ushbu mahbus boshqa qamoqxonaga o‘tkazilgandan so‘ng, Nubarashenda norozilik boshlandi: bir guruh mahbuslar matraslarni yoqib, kamera eshiklarini taqillata boshladilar.

Adliya vaziri Srbuhi Galyanning aytishicha, qamoqxona xodimlari tomonidan "hech qanday haqorat" yo‘q:
"Mahbuslar norozilik namoyishi o‘tkazishga harakat qilishgan va bu bilan ular noqonuniy xatti-harakatlarga, jumladan, mulkka o‘t qo‘yishga ham yo‘l qo‘ygan. Bu qabul qilinishi mumkin emas, shuning uchun qonun doirasida choralar ko‘rilgan".

Biroq mahbuslarning o‘zlari matraslarga o‘t qo‘yganini inkor etib, faqat bitta sochiq yonib ketganini da’vo qilmoqda. Shuningdek, ular huquq himoyachilariga maxsus kuchlar xodimlari haddan tashqari kuch ishlatganliklari, kameralardagi mulklarga zarar yetkazganliklari va mahbuslarni haqoratlaganliklarini aytishgan.

Armaniston Ombudsman idorasi mahbuslarda tan jarohatlari borligini tasdiqladi:

“Idora vakillari hibsga olinganlarning tan jarohatlarini hujjatlashtirdi”, — deyiladi xabarda. Shu bilan birga, Adliya vaziri avvalroq “mahbuslar orasida qurbonlar yo‘qligini” aytgan edi.

Mustaqil kuzatuvchilar zo‘ravonlik belgilarini qayd etishadi

Rasmiy ma’lumotlarga ko‘ra, Nubarashendagi muassasada 391 nafar mahkum va 183 nafar mahkum istiqomat qiladi. Mahbuslarga nisbatan zo‘ravonlik haqidagi xabarlardan so‘ng mustaqil kuzatuvchilar qamoqxonaga tashrif buyurishdi. Ularga ko‘ra, zo‘ravonlik belgilari qayd etilgan.


“Har bir holat alohida ko‘rib chiqilishi kerak, shunda kuch ishlatish mutanosibligi baholanishi mumkin”, - deydi huquq himoyachisi Zaruy Ovannisyan. Uning ta’kidlashicha, zo‘ravonlik shunchalik qattiq bo‘lganki, xodimlardan biri mahbusni tanasi bilan yopishga harakat qilgan.

Kuzatuvchilarga ko‘ra, maxsus kuchlarning harakatlarini qonuniy deb bo‘lmaydi. Ular o‘z hisobotida mahbuslarning jarohatlari, mulkiga zarar yetkazilgani va kameralarida antisanitariya holatlari bo‘lgan suratlarini chop etdilar.

Kuzatuvchilar adliya departamenti va qamoqxona ma’muriyatiga kuch ishlatish va muassasaning umumiy ahvoli yuzasidan bir qator savollarni yuborishdi. Boshqarma qamoqxona binosi 40 yil avval qurilgani va xalqaro standartlarga javob bermasligini tasdiqladi. Ayni paytda u yerda obodonlashtirish ishlari olib borilmoqda, yangi muassasa qurish imkoniyatlari ham ko‘rib chiqilmoqda.

Voqea yuzasidan ichki tergov boshlangan. Namoyish ishtirokchilariga nisbatan “ommaviy tartibsizliklarda ishtirok etish” va “axloq tuzatish muassasasi faoliyatiga to‘sqinlik qilish” moddalari bo‘yicha jinoyat ishi qo‘zg‘atilgan.