Кипр масаласи юқори даражада муҳокама қилинади

17-март куни Женевада Шимолий Кипр Турк Республикаси (ТРСК) ва Кипр Рум бошқаруви раҳбарлари ўртасида БМТ Бош котиби Антонио Гутерреш томонидан уюштирилган норасмий учрашув бўлиб ўтади. Музокараларда учта кафил давлат ҳам иштирок этади: Туркия , Греция ва Буюк Британия.

Йиғилишда Туркия ва Греция ташқи ишлар вазирлари Ҳакан Фидан ва Йоргос Герапетритис ҳамда Буюк Британиянинг Европа ва Шимолий Америка вазири Стивен Доҳерти ўз мамлакатларини вакил қилади.

Дипломатик манбаларга кўра, саммит аввалги музокараларнинг давоми ҳам, янги расмий жараённинг бошланиши ҳам бўлмайди . Асосий эътибор Кипр муаммосини ҳал этиш истиқболлари юзасидан фикр алмашишга қаратилади.

Шимолий Кипр Турк Республикаси Президенти Эрсин Татар Туркия президенти Ражаб Тоййиб Эрдўған билан бўлажак музокараларни муҳокама қилиш учун ўтган ҳафта Анқарага ташриф буюрди .

Анқара ва Шимолий Кипрнинг таъкидлашича, Кипр юнонлари 2004 ва 2017 йилларда БМТнинг оролни бирлаштириш режасини икки марта рад этган. Улар Кипрда икки хил давлатда икки халқ яшайдиган мавжуд ҳақиқатни тан олишни талаб қилмоқдалар.

2021-йилда татар оролнинг юнон қисми билан федерация тузиш масаласини энди муҳокама қилмаслигини айтди , чунки БМТ параметрлари доирасида келишувга эришиш бўйича аввалги уринишлар муваффақияцизликка учраган эди. Унинг таъкидлашича, Турк Кипр суверен тенглик ва халқаро мақомни тан олишга интилади.

Кенгайтирилган учрашув ўтказиш тўғрисидаги қарор 2024-йил октябр ойида Нью-Йоркда татар Гутерриш ва Кипр Республикаси Президенти Никос Кристодулидес ўртасидаги норасмий кечки овқат чоғида қабул қилинган.

Кипрдаги можаро бир неча ўн йиллардан бери давом этмоқда. 1974-йилда оролни қўшиб олишга қаратилган грек давлат тўнтаришидан сўнг Туркия кафил давлат сифатида Кипр туркларини ҳимоя қилиш учун қўшин юборди. Натижада 1983 йилда Шимолий Кипр Турк Республикаси деб эълон қилинди.

Кипрнинг юнон қисми 2004 йилда ЕИга қўшилган, худди шу йили у БМТнинг можарони ҳал қилиш режасини блоклаган.