Ҳавонинг ифлосланиши ҳар йили 7 миллион одамнинг ҳаётига зомин бўлади

Дунё аҳолисининг 99 фоизи ҳаводан нафас олади, унинг ифлосланиш даражаси Жаҳон соғлиқни сақлаш ташкилоти (ЖССТ) томонидан белгиланган меъёрлардан ошиб кетади ва инсон саломатлигига хавф туғдиради. Ҳаво сифати мониторинги ҳозирда 117 мамлакатнинг 6000 дан ортиқ шаҳарларида амалга оширилмоқда.

Ҳавонинг ифлосланиши нозик заррачалар ва азот диоксидида, айниқса, паст ва ўрта даромадли мамлакатларда юқори. ЖССТ қазиб олинадиган ёқилғидан фойдаланишни чеклаш ва ҳаво ифлосланишини камайтириш учун бошқа чоралар кўришга чақиради.

Бу маълумотлар Жаҳон соғлиқни сақлаш куни олдидан эълон қилинган янгиланган ЖССТ ҳаво сифати 2022 маълумотлар базасидан олинган бўлиб, бу йил «Бизнинг сайёрамиз, бизнинг соғлигимиз» шиори остида ўтказилади. Ушбу маълумотлар базаси дунё ҳавосининг ҳолатини кузатиш учун яратилган ва Барқарор ривожланиш мақсадларига эришиш йўлидаги тараққиётни кузатиш учун фойдаланилади.

ЖССТнинг иқлим ўзгариши, саломатлик ва атроф-муҳит департаменти директори доктор Мария Нейра берган маълумотга кўра, ҳавонинг ифлосланиши ҳар йили 7 миллион одамнинг ҳаётига зомин бўлади. Қаттиқ зарралар ўпкага чуқур кириб, қон айланиш тизимига жойлашиб, юрак-қон томир ва нафас олиш йўлларига таъсир қилиши мумкин.

Олимларнинг фикрича, заррачалар бошқа бир қатор органларга ҳам таъсир қилади. Ҳаводаги азот диоксидининг миқдори нафас олиш йўллари касалликларини, хусусан, астмани келтириб чиқаради.

«Ёқилғи нархларининг юқорилиги, энергия хавфсизлиги ва ҳаво ифлосланиши ва иқлим ўзгаришига қарши курашда икки томонлама соғлиқни сақлаш муаммосини ҳал қилиш зарурати қазиб олинадиган ёқилғига камроқ боғлиқ бўлган дунёга тезроқ ҳаракат қилиш зарурлигини таъкидлайди», — дейди ЖССТ Бош директори доктор Тедрос Адханом Гебрейесус.

Ҳукуматлар ҳаво сифатини яхшилаш бўйича кўриши мумкин бўлган қадамлар қаторига ЖССТ тавсияларига мувофиқ миллий стандартларни жорий этиш, ҳаво сифатини кузатиш, фақат тоза маиший энергияга ўтиш, транспорт воситаларининг қатъий чиқиндилари ва самарадорлик стандартлари, энергия тежайдиган уй-жой ва электр энергияси ишлаб чиқаришга сармоя киритиш киради.