Россия — Озарбайжон муносабатлари нега кескинлашди?

2001 йилда Россиянинг Урал тоғлари ҳудудидаги Екатеринбург шаҳрида бир эркак кўл бўйидаги ресторан яқинида пичоқланиб ўлдирилган. У охирги нафасида уни ўлдирганларнинг исмларини полицияга айтиб қолган, деб хабар берган маҳаллий оммавий ахборот воситалари.

Ўлдирилган шахс ва гумондорлар этник озарбайжонликлар бўлиб, уларнинг оилалари 1990-йилларда Нагорни-Қорабоғ уруши туфайли Россияга кўчиб ўтган. Лекин Россия ҳукумати 24 йил ўтгач уларни аниқлаб, қўлга олишга муваффақ бўлган. Гумондор икки шахс жума куни қўлга олиш вақтида вафот этган: бири юрак хуружи, иккинчисининг ўлими сабаби аниқланмоқда.

Прокуратура маълумотларига кўра, ушланганлар "жиноий гуруҳ"га мансуб бўлиб, бошқа қотилликлар ва сохта алкогол сотиш билан боғлиқ, бу 2021 йилда 44 одамнинг ўлимига сабаб бўлган.

Бу воқеа Россия-Озарбайжон муносабатларида дипломатик низога айланиб, икки давлат ўртасидаги алоқалар совишига сабаб бўлди. Россиядаги озарбайжонликларга нисбатан зўравонлик ва таъқиблар авж олди. Озарбайжон Россиянинг маҳаллий ахборот агентликларини ёпишга, маданий тадбирларни бекор қилишга ва разведка ходимларини ушлашга жавобан қатъий муносабат билдирди.

Озарбайжон Ташқи ишлар вазирлиги Россия полицияси ва махсус хизматларининг "қабул қилинмас зўравонлик" қилганини, икки биродарни ўлдириб, бошқа оила аъзоларига ҳам катта зарар етказганини маълум қилди.

Россиядаги озарбайжонликлар камида икки миллионга яқин бўлиб, улар дискриминация, полиция зўравонлиги ва миллатчилик ҳужумларига дуч келмоқда. Бу воқеа Россия жамиятидаги миллатлараро нафрат ва ксенофобиянинг намоён бўлиши сифатида қаралмоқда. Кремль ички сиёсий муаммоларни ёпиш учун мигрантларга қарши қарашларни кучайтирмоқда.

Шу билан бирга, Озарбайжон ва Туркия ўртасидаги яқин алоқалар ва 2020 йилдаги Нагорни-Қорабоғ урушидан кейин Россиянинг минтақадаги таъсири камайгани муносабатларни мураккаблаштирмоқда.

Қисқаси, Екатеринбургдаги жиноят ва унинг оқибатлари икки давлат ўртасидаги тенгсизлик ва зиддиятларни кучайтирмоқда, бу эса жанубий Кавказдаги геосиёсий вазиятга таъсир қилмоқда.