So‘nggi vaqtlarda ommaviy axborot vositalari va ijtimoiy tarmoqlarda xorijiy seriallar qizg‘in muhokamalarga sabab bo‘lmoqda. O‘zA muxbiri xorijiy seriallarning efirga uzatilishi bilan bog‘liq masala yuzasidan xususiy telekanal va turli tashkilotlar vakillari fikri bilan qiziqdi.
Feruza Yusupova, ZOʻR TV telekanali muharriri:
Bizning telekanalda atigi 3 ta serial efirga uzatiladi. Shulardan ikkitasi tarixiy, bittasi jazo muddatini o‘tayotgan ayollar haqida. Ijtimoiy tarmoqlarda telekanallarimizda asosan turk seriallari namoyish qilinayotgani va ular yoshlar ma’naviyatiga salbiy ta’sir qilayotgani haqida e’tirozlar bildirilmoqda. Biz ham milliy seriallarni efirga berish tarafdorimiz. Lekin hozircha talabga javob beradigan milliy seriallar taklif qilinmadi. Shu sababli, xorijiy davlatlar tomonidan ishlangan kinolarga murojaat qilamiz. Avvalo, tomoshabin talabi inobatga olinadi. Biz hamisha tomoshabinlar talabini monitoring qilib boramiz. Telekanalimiz muxlislari ko‘proq turk seriallarini talab qilishmoqda.
Shu bilan birga serialning Turkiyada qanday muvaffaqiyat qozonganini ham inobatga olamiz. Tanlangan serial telekanalning Badiiy kengashiga topshiriladi. Badiiy kengashdagi 8 nafar o‘z ishining ustasi bo‘lgan mutaxassis serial bilan to‘liq tanishib chiqib, fikrini bildiradi. Badiiy kengash har bir a’zosining xulosasi tinglanib, so‘ng bir fikrga kelinadi. Ruxsat berilsa, film dublyaj jarayonidan keyin pardozlanadi . Ya’ni, mentalitetimizga yot unsurlari bor, qahramonlar sovuq qurollardan vahshiylarcha foydalangan lavhalar kesiladi, jargon so‘zlar o‘rniga hammaga tushunarli va salbiy bo‘yog‘i nisbatan kamroq so‘z qo‘llanadi. Bir so‘z bilan aytganda, yurtimiz tomoshabinlariga moslashtiriladi. Serialning har bir qismi efirga uzatilishidan oldin mas’ul muharrir tomonidan yana bir marta ko‘rib chiqiladi.
Abdulhamid va Ertugrul tarixiy seriallariga e’tiroz bo‘lgani yo‘q. Ijtimoiy tarmoqlarda asosan Hovli seriali muhokama qilinayapti. Shu filmda har bir salbiy holatdan so‘ng lirik chekinish bilan o‘sha voqeaga izoh beriladi. Qahramon qayerda, qanday ayb qilgani ko‘rsatiladi. Eng muhimi, filmning yakunida falsafiy xulosa bor. Hamma voqea o‘shanga qarab borayapti. Chunki bunda yomonlik orqali yaxshilik ulug‘langan. Yoshlarni yomon yo‘lga kirmasligi oilaga bog‘liqligi, aks holda oqibatining nima bo‘lishi so‘nggi qismlarda ma’lum bo‘ladi. Yana bir misol, Gullar iztirobi seriali bosh qahramonining qalbini o‘ch olish hissi egallab olgandi. Shu sabab undan barcha yuz o‘giradi, u yolg‘izlanib qoladi. Axir bu seriallar orqali yaxshilikni yomonlikdan farqi ko‘rsatib berilgan-ku! Har qanday asar faqat ijobiy qahramonlardan iborat emas.
Biz muammoga bir oz kengroq nazar tashlashimiz kerak. Ota-onalar bolalari bilan kam muloqot qilishyapti. Ularga oqni qoradan farqlashni o‘rgatishmayapti. Bir ayol telefon qilib, bolam serial qahramoni qilgan ishni qilyapti, deydi. Axir seriallarda yosh nisbati belgilab qo‘yilgan-ku! Nega o‘n olti yoshdan kichiklarga ayrim serialni ko‘rishga ruxsat berishadi? Ota-ona farzandiga salbiy qahramon haqida uning odobsizligini tushuntirib berishmayapti. Agar oilada sog‘lom muhit bo‘lsa, hech qanday serial ularning ma’naviyatiga salbiy ta’sir qilmaydi.
