Fransiya Balxashga millionlab sarmoya kiritadi

Fransiya Qozog‘istonga respublika janubi-sharqidagi eng yirik chuchuk suvli Balxash ko‘lini saqlab qolish uchun 1,35 million yevro miqdorida grant ajratadi. Tegishli kelishuv Saudiya Arabistonida bo‘lib o‘tgan «Yagona suv» sammitida Qozog‘iston Suv xo‘jaligi va irrigasiya vazirligi, Fransiya taraqqiyot agentligi va Fransiyaning geologiya va konchilik tadqiqotlari byurosi o‘rtasida imzolandi.

Grant mablag‘lari ko‘l ekotizimini keng ko‘lamli o‘rganishga sarflanadi, buning natijasida 2040 yilgacha suv sathini barqarorlashtirish bo‘yicha uzoq muddatli reja ishlab chiqiladi. Taklif etilayotgan chora-tadbirlar Qapchag‘ay suv omborining ish rejimini optimallashtirish, daryolarni tozalash, tuproq degradasiyasining oldini olish, baliqchilik va ekoturizmni rivojlantirishni o‘z ichiga oladi.

«Loyihadan ko‘zlangan maqsad Balxash ekotizimini muhofaza qilish va uning suv resurslarini barqaror boshqarishni ta’minlashdan iborat», — dedi suv xo‘jaligi va irrigasiya vaziri Nurjon Nurjigitov.

Balxash ko‘li dunyodagi 14-o‘rinda turadi. Bu nafaqat Qozog‘iston, balki butun Turkiston mintaqasi uchun muhim ekologik va iqtisodiy ahamiyatga ega. Biroq, ko‘l ifloslanish va iqlim o‘zgarishi xavfi ortib bormoqda.

E’tiborlisi, aynan shu ko‘l bo‘yida, Ulken qishlog‘ida Qozog‘istonda birinchi atom elektr stansiyasini qurish rejalashtirilgan. Qozog‘istonliklarning aksariyati atom energetikasini rivojlantirishni qo‘llab-quvvatlagan oktyabr referendumidan so‘ng rasmiylar stansiya qurish uchun pudratchilar qidira boshladi. Qisqa ro‘yxatga Xitoyning CNNC, Janubiy Koreyaning KHNP, Rossiyaning Rosatom va Fransiyaning EDF kompaniyalari kirdi. Grant qozoq rasmiylarini ushbu tenderda frantsuz kompaniyasini qo‘llab-quvvatlashga ko‘ndirish maqsadida berilgan bo‘lishi mumkin.

Ekologlar atom elektr stansiyasi Balxashning nozik ekotizimiga zarar etkazishi mumkinligidan ogohlantirmoqda.

«Stansiya ko‘lning biologik xilma-xilligiga jiddiy zarar yetkazishi mumkin», dedi faollar atom elektr stansiyasi qurilishi bo‘yicha o‘tkazilgan jamoatchilik eshituvlarida.

Bir suv sammiti nufuzli ishtirokchilarni, jumladan Qozog‘iston prezidenti Qosim-Jomart Tokayev va Fransiya prezidenti Emmanuel Makronni birlashtirdi. Ularning hamkorligi ikki tomonlama aloqalarning mustahkamlanishini aks ettiradi, chunki Fransiya allaqachon uranning deyarli 40 foizini Qozog‘istondan sotib oladi.