Трамп Украинани кўр-кўрона тозаламоқчи

Украина президенти Владимир Зеленский, агар у Европа интеграциясига таҳдид соладиган бўлса, унинг мамлакати ўз табиий ресурслари бўйича ҳеч қандай келишув имзоламаслигини айтди. Бироқ, у Американинг янги, сезиларли даражада кенгайтирилган таклифини дарҳол баҳолашдан бош тортди.

Киевдаги матбуот анжуманида Зеленский украиналик ҳуқуқшунослар ҳужжатни синчиклаб ўрганиши кераклигини айтди. Лойиҳанинг қисқача вариантини кўриб чиққан Реутерс агентлигига кўра, АҚШ моҳиятан узоқ йиллар давомида Украина табиий ресурсларидан келадиган барча даромадлар устидан назоратни қўлга киритмоқчи.

"Схема ўзгартирилди. Келинг, бу схемани ўрганамиз, кейин гаплашамиз", - деди Зеленский.

Америка таклифига кўра, Украина олган барча ҳарбий ёрдамларини фоизлари билан қайтармагунча, табиий ресурсларидан келадиган барча даромадларни Вашингтонга юбориши керак бўлади. Зеленский аллақачон ўз позициясини аниқ айтиб, Киев Американинг аввалги ёрдамини қайтарилиши керак бўлган кредитлар сифатида кўрмаслигини айтди.

Бу музокаралар Украина-Америка муносабатлари учун муҳим паллада кечмоқда. Зеленскийнинг Трамп билан февралдаги учрашуви оммавий можаро билан якунланганидан сўнг Вашингтон Украина билан ҳарбий ёрдам ва разведка маълумотларини алмашишни бир неча кунга тўхтатди.

Энди Трамп маъмурияти Украина ва Россия ўртасидаги жанговар ҳаракатларни тўхтатишни фаол равишда тарғиб қилмоқда, шу билан бирга уч йиллик уруш воқеаларининг русча версиясини қабул қилишга тобора кўпроқ мойил бўлмоқда.

Бош вазир ўринбосари Юлия Свйриденко украиналик депутатларни Американинг янги лойиҳасининг оммавий муҳокамаси мамлакатга фақат зарар этказиши, Киев эса ички консенсусга эришилгандан кейингина ўз позициясини билдириши ҳақида огоҳлантирди.

Сўнгги ҳафталарда Украина Америка ташаббусларини қондириш учун чоралар кўрди: у 30 кунлик ўт очишни тўхтатиш таклифига рози бўлди (гарчи Россия буни рад этган бўлса ҳам) ва энергия инфратузилмаси ва денгиз объэктларига ҳужумларни тўхтатди.

Молия вазири Скотт Бесцент фойдали қазилмалар бўйича келишув бўйича музокараларга бошчилик қилмоқда. Унинг Фох Неwс телеканалига айтишича, Вашингтон аллақачон Киевга “иқтисодий ҳамкорлик бўйича тугалланган ҳужжат”ни топширган ва “келаси ҳафта ҳатто имзолар ҳам олиши мумкин” деб умид қилмоқда.

Яна бир украиналик манба америкаликлар тақдим этган тўлиқ ҳужжатни “таъсирли” деб таърифлади.
Киевнинг таъкидлашича, аввалги версия фақат асосли келишув бўлиб, кейинчалик келишиб олинадиган батафсилроқ келишувга замин яратади.

Зеленскийнинг 28-февралдаги ташрифи Трамп уни Овал кабинетда қоралаши билан якунланди, шундан сўнг Вашингтон бир неча кунга Украинага барча разведка ёрдами ва ҳарбий ёрдамни тўхтатди.
Ўшандан бери Зеленский эҳтиёткорлик билан ҳаракат қилиб, АҚШга кўрсатган ёрдами учун қайта-қайта миннатдорчилик билдирди.
Шу ой бошида Украина АҚШнинг 30 кунлик ўт очишни тўхтатиш ҳақидаги таклифига рози бўлган, гарчи Россия буни рад этган.

Ўтган ҳафта Украина ва Россия энергия инфратузилмаси ва денгиздаги ҳужумларни тўхтатишга келишиб олди, бироқ Москва денгиз сулҳини қабул қилишдан олдин халқаро санкцияларни юмшатишни талаб қилди.

Айтиш жоизки, музокараларда Москва ҳам улушни оширган. Шундай қилиб, Россия президенти Владимир Путин Украинада сайловлар ўтказиш учун БМТ ва бир қатор давлатлар шафелигида “вақтинчалик бошқарув”ни жорий этишни муҳокама қилишни таклиф қилди.