46 минг йиллик музликдан сўнг чувалчанг ҳаётга қайтди

Ўн минглаб йиллар давомида қиш уйқусида бўлган бирор жонзотнинг тирик қолиши тасаввурга сиғмайди. Аммо Сибир абадий музликларида топилган миттигина мавжудот ҳаётнинг қанчалик бардошли бўлиши мумкинлиги ҳақидаги мунозараларни юзага келтирди.

Яқинда олиб борилган тадқиқотда олимлар тахминан 46 минг йил давомида музлаб қолган чувалчангнинг тирик қолганини ва ҳамон ҳаёт эканлигини аниқлашди.

Кёлн университети Зоология институти гуруҳи раҳбари доктор Филипп Шиффер ва унинг ҳамкасблари ушбу жонзотнинг одатдаги умр чегарасидан анча узоқ яшашга қандай эришганини ўрганмоқда.

Сибир абадий музликларидаги оғир шароит

Сибирда абадий музлоқ ерлар кенг тарқалган бўлиб, улар камида икки йил узлуксиз музлаган ҳолда қоладиган тупроқ ёки чўкиндилардан иборат.

Музлаган ер баъзи ҳудудларда ер юзасидан юзлаб метр чуқурликкача чўзилиши мумкин, паст ҳарорат эса унинг қатламларида сақланиб қолган барча нарсаларни сақлайди.

Бу ҳолатда ҳеч қандай муҳим метаболик фаолият содир бўлмайди ва организмлар одатда ҳалокатли бўлган оғир атроф-муҳит шароитларига бардош бера олади.

Биологлар бошқа жонзотларда, жумладан тардиградлар ва айрим тузли қисқичбақаларда ҳам криптобиоз ҳодисасини қайд этишган. Бундай ҳайвонлар ўсиш ва кўпайишни қўллаб-қувватлайдиган муҳитга қайтмагунча ўзларининг одатдаги тана функцияларини тўхтатиб туради.

Музлаган чувалчангнинг аҳамияти

Мутахассислар янги ўрганилган нематодани Panagrolaimus kolymaensis деб аниқладилар. Бу тур илгари илмий адабиётларда тавсифланмаган эди.

Радиокарбон танишув намунанинг ўн минглаб йиллар ёшда эканлигини кўрсатди. Бу эса мазкур чувалчангнинг ўз умрининг кўп қисмини музлаган чўкинди остида муаллақ ҳолатда ўтказганлигидан далолат беради.

У тахминан 37 метр чуқурликдан топилган. Бу ҳолат унга ўша қаттиқ совуқда ҳимояланишга ёрдам берди ва замонавий лабораторияларда қайта жонланишига имкон яратди. У ерда чувалчанг нормал фаолиятини тиклади, ҳатто насл ҳам қолдирди.