Sanksiyalarning bekor qilinishi Suriyani iqtisodiy tiklanish yo‘liga olib kiradimi?

Sanksiyalarning bekor qilinishi va sarmoyaning oshishi tiklanish istiqbollarini ochadi, deydi ekspertlar.

O‘n yildan ortiq halokatli urushni boshdan kechirgan Suriya iqtisodiyoti tiklanish alomatlarini ko‘rsata boshladi. Mutaxassislarning qayd etishicha, sanksiyalar bekor qilinib, yangi o‘tish davri hukumati kelganidan so‘ng mamlakatda tiklanish imkoniyati paydo bo‘ldi. “Go‘yo barcha yulduzlar Suriya iqtisodiyoti jonlana boshlashi uchun birlashgandek”, dedi Atlantika Kengashidan Omer O‘zkiziljik Anadolu nashriga. Uning so‘zlariga ko‘ra, bir-ikki yil ichida mamlakat iqtisodiyoti “chidab bo‘ladigan daraja”ga yetib boradi va hech bo‘lmaganda inqirozning oldini oladi.

Suriyaning o‘tgan yilning dekabrida Bashar al-Assad hokimiyatdan ag‘darilganidan keyin hokimiyatga kelgan yangi prezidenti Ahmad al-Shara diasporaning yangi sarmoya va qo‘llab-quvvatlashni rag‘batlantirmoqda. Mutaxassislarning qayd etishicha, korrupsiya va samarasizligi bilan tanilgan Asad rejimidan farqli o‘laroq, yangi hukumat yanada erkin va ochiq iqtisodiy siyosat yuritmoqda. Bu allaqachon arab davlatlaridan tortib Yevropa davlatlarigacha bo‘lgan yirik o‘yinchilarning e’tiborini tortgan.

G‘arb sanksiyalarining bekor qilinishi, jumladan AQSH, Buyuk Britaniya va Yevropa Ittifoqining sanksiyalari Suriyani chet el sarmoyalari uchun ochdi. Tiklanish uchun sarmoya kiritishga tayyor davlatlar qatorida tahlilchilar Saudiya Arabistoni, BAA, Qatar, Turkiya, Fransiya va Germaniyani nomlashmoqda. Masalan, fransuz kompaniyasi Suriya sohilida yangi port qurish bo‘yicha shartnoma imzolagan, Turkiya esa Aleppoga gaz quvurini qurishni tugatgan va iyun oyida gaz yetkazib berishni boshlashni rejalashtirgan.

Qolaversa, xorijda tajriba va ta’lim orttirgan Suriya diasporasi mamlakatning kelajakda tiklanishi uchun muhim element sifatida ko‘rilmoqda. Mutaxassislarning ta’kidlashicha, asosiy infratuzilma – transport, elektr energiyasi, suv va sog‘liqni saqlash sohalariga investisiyalar to‘liq iqtisodiy o‘sishning kaliti bo‘ladi.

Biroq, muammolar jiddiyligicha qolmoqda. O‘zkizilchikning ogohlantirishicha, ijtimoiy yarashuv muhim vazifa bo‘ladi, chunki avvalgi hukumatlar dinlararo va etnik qarama-qarshiliklarni sun’iy ravishda kuchaytirgan. Iqtisodiy to‘siqlar ham saqlanib qolmoqda, ular ko‘nikmalar etishmasligidan tortib, yillardagi urushlar natijasida yuzaga kelgan bozor buzilishlarigacha. Tahrir instituti xodimi Baraa Xurfan bu qiyinchiliklarni yengib o‘tish uchun vaqt kerak, shuningdek, Suriyani jahon iqtisodiyotiga integrasiya qilish bo‘yicha keyingi ishlar davom etishini ta’kidladi.