Oyda zanglagan temir topildi

Gavayi Geofizika instituti astronomlari guruhi, ko‘plab sayyora olimlarini hayratda qoldirib, Oyning qutbli hududlarida oksidlangan temir mineralini, gematitni topishdi.

Bu shuni anglatadiki, temirga kislorod ta’sir qilgan, bu esa Yerning sun’iy yo‘ldoshida deyarli yo‘q deb hisoblaydi.

Tadqiqot hisoboti mualliflar tomonidan Science Advances jurnalida chop etilgan va u Manoa shahridagi Gavayi universiteti veb-saytida qisqacha tavsiflangan.

Ma’lumki, temir kislorod bilan juda faol ta’sir o‘tkazishga qodir. Buning ko‘rinadigan natijasi zang bo‘lib, u Yer yuzida juda keng tarqalgan.

Oyda narsalar boshqacha bo‘lishi kerak, garchi u temirga boy bo‘lsa ham. Oyning yuzasi va ichki qismi deyarli kislorodsiz deb hisoblanadi.

Shuning uchun Yerning tabiiy sun’iy yo‘ldoshida sof metall bor. Hatto Apollon missiyalari tomonidan yetkazib berilgan namunalarda ham yuqori darajada oksidlangan temir borligi aniqlanmagan.

“Bundan tashqari, quyosh shamolida mavjud bo‘lgan vodorod oyning sirtini yo‘q qiladi, bu oksidlanishni oldini oladi”, – deb yozadi tadqiqotchilar.

“Shunday qilib, oyda gematit kabi juda oksidlangan temir tarkibidagi minerallarning mavjudligi kutilmagan kashfiyotdir”.

Ha, bu oyning qutb kengliklarida topilgan gematit edi. Temir oksidi bo‘lgan bu mineralga temir rudasi ham deyiladi.

Bu bizning sayyoramizda juda ko‘p uchraydi va gematit temirning yer havosi bilan to‘yingan kislorod bilan o‘zaro ta’siri tufayli hosil bo‘ladi. U oyda qayerdan kelgan?

“Bizning gipotezamiz shundaki, gematit temirning Oy yuzasida Yerning yuqori atmosferasidan kislorod bilan oksidlanishidan hosil bo‘ladi”, – deydi professor Shuay Li.