G‘azoni tiklash uchun qancha pul kerak?

Isroil va XAMAS o‘rtasidagi sulhdan so‘ng xalqaro hamjamiyat oldida misli ko‘rilmagan vazifa turibdi: vayron bo‘lgan G‘azoni qayta tiklash. 15 oylik janglar davomida Isroil zarbalari minglab uylar, shifoxonalar, maktablar va asosiy infratuzilmalarni vayron qildi. BMT ma’lumotlariga ko‘ra, 157 mingdan ortiq falastinlik halok bo‘lgan yoki yaralangan, ularning aksariyati ayollar va bolalardir.

UNOSAT ma’lumotlariga ko‘ra, G‘azodagi barcha binolarning uchdan ikki qismi zarar ko‘rgan, 52 mingdan ortig‘i butunlay vayron bo‘lgan. Anklavning shimoliy qismida uy-joy fondining 82 foizi vayron bo‘lgan, qishloq xo‘jaligi infratuzilmasi esa 80-96 foizga shikastlangan, bu esa tiklanishni yanada qiyinlashtirgan.

❕ BMT va BMTTDning moliyaviy hisob-kitoblari shuni ko‘rsatadiki, tiklanish uchun kamida 40 milliard dollar kerak bo‘ladi, dastlabki 3-5 yil asosiy infratuzilmani tiklashga sarflanadi. Isroil blokadasi va qurilish materiallari importiga cheklovlar tufayli jarayon o‘nlab yillarga cho‘zilishi mumkin.

Birlashgan Millatlar Tashkiloti, shuningdek, portlamagan o‘q-dorilar muammosini eslatadi - UNMAS ma’lumotlariga ko‘ra, G‘azoda taxminan 7,5 ming tonna portlovchi moddalar qolmoqda, bu esa aholining xavfsiz qaytishini o‘ta xavfli qiladi.

Bundan tashqari, anklav hududida 42 million tonna qurilish chiqindilari to‘plangan, ularni tozalash zarur.

Mutaxassislarning qayd etishicha, G‘azoni rekonstruksiya qilishda mahalliy aholi huquqlari inobatga olinishi, jarayonga esa falastinliklarning o‘zlari rahbarlik qilishi kerak. Xalqaro hamjamiyat bu jarayonni qaysi davlatlar nazorat qilishini hamon muhokama qilmoqda, biroq G‘azoning kelajagi qanday bo‘lishi va uning madaniy o‘ziga xosligi qanday bo‘lishi asosiy savol bo‘lib qolmoqda.