AQSh prezidenti Jo Bayden 1 avgust kuni Turkiya Milliy razvedka tashkiloti (MIT) tomonidan Anqarada o‘tkazilgan tarixiy mahbus almashish operasiyasini jonli tomosha qildi.
Operasiyadan 15 kun oldin MIT rahbari Ibrohim Kalin Oq uy milliy xavfsizlik maslahatchisi Jeyk Sallivan bilan telefon orqali muloqot qildi.
Suhbat davomida Sallivan AQSh prezidenti Jo Bayden real vaqt rejimida ayirboshlash amaliyotini kuzatishni xohlashini aytdi. Shu munosabat bilan u almashinuvni Turkiya vaqti bilan soat 17:00da boshlashni iltimos qildi.
MIT ayirboshlash operasiyasini talab qilingan vaqtda boshladi va Amerika rahbari ayirboshlash operasiyasini jonli ravishda kuzatib bordi.
Turkiya razvedka xizmati tomonidan koordinasiya qilingan mahbuslarni almashtirish operasiyasi Ikkinchi jahon urushidan buyon o‘tkazilgan eng yirik operasiya sifatida tarixga kirdi.
Operasiya davomida AQSH, Germaniya, Polsha, Sloveniya, Norvegiya, Rossiya va Belarus qamoqxonalarida saqlanayotgan 26 nafar shaxs ozod etildi.
Turkiya xavfsizlik kuchlaridagi manbalarga ko‘ra, ikki oy ichida Istanbul va Anqarada barcha manfaatdor davlatlar vakillari ishtirokida ikkita uchrashuv bo‘lib o‘tgan.
AQSh ham, Rossiya ham ayirboshlash operasiyasining Turkiyada o‘tkazilishi istagini bildirgan. Bu tanlovda har ikki davlatning Turkiyaga bo‘lgan ishonchi muhim omil bo‘ldi. MITning intizomli ish uslubi, turk razvedka xizmatining bunday operasiyalarni muvaffaqiyatli boshqarish qobiliyati va ularni o‘tkazishda kuchli maxfiylik bu mamlakatlarning Turkiyani tanlashiga sabab bo‘lgan asosiy unsurlardir.
MIT ayirboshlash joyi sifatida Anqaradagi Esenbog‘a aeroportini tanladi, chunki u erdagi operasiyani kuzatish osonroq edi.
Almashtirilgan shaxslar Turkiyaga AQShdan ikkitadan va Germaniya, Polsha, Sloveniya, Norvegiya va Rossiyadan jami 7 ta samolyotda olib kelindi.
10 ta almashtirgich, jumladan, ikkita voyaga etmaganlar Rossiyaga, 13 tasi Germaniyaga, uchtasi AQShga boradi.
Muvaffaqiyatli operasiya munosabati bilan Bayden matbuot anjumani o‘tkazdi. AQSh prezidenti turkiyalik hamkasbi Rajab Toyyib Erdo‘g‘on bilan telefon orqali gaplashib, unga minnatdorchilik bildirdi.
Ozod qilinganlar orasida AQSh fuqarolari, Rossiya Federasiyasida qamoqda o‘tayotgan Wall Street Journal jurnalisti Evan Gershkovich va Marin Pol Uilan, Belarusiyada yollanmada ayblanib qamoqda o‘tirgan Germaniya fuqarosi Riko Kriger, rossiyalik muxolifatchilar Ilya Yashin va Vladimir ham bor. Kara-Murza, FSB xodimi Vadim Krasikov Germaniyada qamoq jazosiga hukm qilindi.
Ozodlikka chiqqan AQSh fuqarolarini vatanlariga yetib kelganlarida ularning qarindoshlari, shuningdek rasmiylar, jumladan prezident Jo Bayden va vise-prezident Kamala Xarris kutib oldi.