2019-йил 1-апрелдан бошлаб Ўзбекистонда мобил телефонларни мажбурий рўйхатга олиш бошланади. Қонун лойиҳасининг рус тилидаги талқини билан ушбу ҳавола орқали танишиб чиқишингиз мумкин.
Қонун лойиҳасида таъкидланишича(катта эҳтимол билан қабул қилинади), ушбу хизмат пуллик бўлади, бу хизмат учун UZINFOCOM томонидан алоҳида тизим яратилади, хизматлар интернет орқали амалга оширилади. Ҳудудларда рўйхатдан ўтказиш ва маслаҳат хизматлари учун алоҳида марказлар ташкил этилади.
Бирор қонунни амалиётга жорий этишда хориж тажрибасидан фойдаланиш яхши самара беради. 2018-йилда қўшнимиз Қозоғистонда Алоқа тўғрисида ги қонун жорий этилди. Уларда мобил қурилмаларни рўйхатдан ўтказиш жадаллик билан давом этмоқда ва ушбу жараён ОАВларда етарлича пухта ёритилмоқда. Қозоғистонда барча мобил қурилмалар 2019-йил 1-январгача рўйхатдан ўтиши керак.
Савол туғилади: Қозоғистонда ушбу рўйхатдан ўтиш жараёни қандай йўлга қўйилди?
Қозоғистонда ушбу хизмат бепул амалга оширилмоқда. Рўйхатдан ўтиш учун паспорт ёки унинг нусхасидан эмас, STIR(INN) дан фойдаланилади. Рўйхатдан ўтишнинг учта усули бор: СМС орқали, USSD-сўров орқали ҳамда мобил оператордаги шахсий кабинет(интернет) орқали. Агар телефонни сотмоқчи ёки бирор қариндошингизга бермоқчи бўлсангиз, STIR орқали рўйхатдан ўтишни бекор қиласиз(SMS, USSD ёки шахсий кабинет орқали) ва унинг янги эгаси ўз STIRини рўйхатдан ўтказиб, мобил қурилмадан бемалол фойдаланиши мумкин. 14 ёшгача бўлган болалар телефонлари отаси ёки онасининг STIRига рўйхатдан ўтказилади, хорижий фуқаролар Қозоғистонда SIM-карта сотиб олишганида, улар ҳам рўйхатдан ўтишлари керак, бунда хорижликлар телефонни ўз паспорт рақамларига рўйхатдан ўтказишлари мумкин. Қозоғистонда рўйхатдан ўтказиш қулай ва тушунарли амалга оширилмоқда, бу эса жараённинг изчил давом этишига имкон беради.
Ўзбекистонда рўйхатдан ўтказиш аҳоли учун муаммо туғдирмаслиги ҳамда қулай бўлиши керак. Рўйхатдан ўтказишни қулайлаштириш учун қуйидагиларни таклиф этаман:
1. Хизмат бeпул бўлиши керак.
2. Рўйхатга олиш худди Қозоғистонда бўлгани каби STIR орқали амалга оширилиши керак: барча SIM-карталар паспортга олинади. STIRдан фойдаланиш эса турли тушунмовчиликларнинг олдини олади.
3. Рўйхатдан ўтказиш SMS, USSD-сўров ва шахсий кабинет орқали амалга оширилиши керак: рўйхатдан ўтказишнинг қулай йўли турганда алоҳида марказларни ташкил этишга кетадиган ортиқча сарф-харажатларнинг нима кераги бор?
4. Рўйхатдан ўтказилган телефон воситасини бошқа кишига сотилса ёки фойдаланишга бериладиган бўлса, эски STIR орқали рўйхатдан ўтишни бекор қилиб, янги STIRни рўйхатдан ўтказиш осон бўлиши таъминланиши лозим: ака-ука, опа-сингил, қариндошлар телефондан фойдаланишда қийналмаслиги керак.
5. Иккита SIM-картали ёки иккита IMEI(халқаро мобил қурилмалар идентификатори)га эга телефонлар ҳам осонлик билан STIR орқали рўйхатдан ўтказилишини таъминлаш лозим, бунинг учун ҳар бир слотга SIM-карталар STIR орқали рўйхатдан ўтказилиши етарли бўлиши керак.
Қозоғистон ушбу рўйхатдан ўтказиш жараёнини бошидан ўтказмоқда: жараён самарали ташкил этилган, шу сабабли ҳам аҳолини ортиқча оворагарчиликлардан халос этади. Ўзбекистонда ҳам мобил қурилмаларни рўйхатдан ўтказиш фойдадан холи эмас: телефон ўғрилаш билан боғлиқ жиноятларнинг кескин камайишига олиб келади. Фақат бу рўйхатдан ўтказиш хизмати худди Қозоғистонда бўлгани кабиаҳоли учун қулай ва бепул амалга оширилиши лозим.
Manba: azon.uz
