CОВИД-19 нинг янги хавфли оқибати номланди

Алберт Эйнштейн тиббиёт коллежи олимлари CОВИД-19 га эга бўлиш дислипидемия ривожланиш хавфини ошириши мумкинлигини аниқладилар, бу ҳолат қонда липидлар (ёғлар) нинг меъёрдан камайиши билан боғлиқ. Тадқиқот натижалари нашр этилган Клиник текширувлар журналида.

Липидлар барча тирик ҳужайраларда мавжуд бўлган ёғлар ва ёғга ўхшаш моддаларнинг катта гуруҳидир. Улар энергияни сақлаш, ҳужайралараро сигналларни узатиш ва ҳужайра мембраналарини (деворларини) яратиш учун зарурдир. Ёг ъалмашинуви қандай ишлашини текшириш ва юрак-қон томир касалликларини ривожланиш хавфини баҳолаш учун шифокорлар липид профилини аниқлаш учун қон топширишни таклиф қилишади. Липит профили одатда триглицеридларни, умумий холестеринни ва турли зичликдаги липопротеинларни (ҲДЛ ва ЛДЛ) ўз ичига олади.

200 минг катталар кўнгиллилари иштирок этган тадқиқотда олимлар коронавирус инфекцияси қон липидларини тартибга солишга қандай таъсир қилишини кузатдилар. Пандемиягача бўлган уч йил давомида (2017-2019) олимлар ҳар бир субъектнинг қон липид профили бўйича маълумотларни тўплашди. Кейин тадқиқотчилар 2020-2022 йилларда худди шу гуруҳда дислипидемиянинг тарқалишини тахмин қилишди, таҳлилдан илгари липид касалликлари ташхиси қўйилган одамларни (шунингдек, липидларни камайтирадиган дориларни қабул қилганларни) ҳисобга олмади.

Натижалар шуни кўрсатдики, CОВИД-19 дислипидемия хавфини ўртача 29% га оширади. Ушбу патологияни ривожланиш эҳтимоли 65 ёшдан ошган одамларда ҳам юқори эди. Шунингдек, диабет, семизлик, юрак-қон томир касалликлари, сурункали обструктив ўпка касаллиги ва гипертензия билан оғриган одамлар хавф остида.

Олимлар дислипидемия юрак хуружи ва инсультнинг асосий хавф омилларидан бири эканлигини таъкидладилар. Ҳақиқат шундаки, баъзи ёғга ўхшаш моддаларнинг ортиқча (ёки этишмаслиги) атеросклеротик бляшка ҳосил бўлишига олиб келади. Ёг ълахтаси катталашиб, беқарорлашганда, қон пıҳтıсı ҳосил бўлади ва вазоспазм пайдо бўлади. Бу қон оқимига тўсқинлик қилади ва қон томир ҳалокати учун қулай шароит яратади.