АҚШ Запорожье АЭСни ўз назоратига олишни таклиф қилди

АҚШ Запорожье атом электр станцияси (ЗАЭС) атрофидаги ҳудудларга нейтрал мақом беришни ва уларни ўз назоратига олишни таклиф қилди. Бу ҳақда The Wall Street Journal хабар берди.

Тегишли таклиф Украинада ўт очишни тўхтатиш доирасида кўриб чиқилмоқда. АҚШнинг АЭС устидан назорати қандай амалга оширилиши номаълум. Таклиф 17 апрель куни АҚШ ва Украина делегациялари ўртасидаги Париждаги музокараларда Киевга топширилган.

Украина атом электр станциялари ва уларнинг АҚШ томонидан бошқарилиши мумкинлиги масаласи президентлар Владимир Зеленский ва Дональд Трампнинг 19 март куни бўлиб ўтган телефон суҳбатида аллақачон кўтарилган эди. Ўшанда Украина раҳбари гап фақат Россия томонидан босиб олинган Запорожье атом электр станцияси ҳақида кетаётганини айтган. Бироқ Америка томони суҳбатни бошқача талқин қилган.

АҚШнинг ушбу станцияларга эгалик қилиши ушбу инфратузилма учун энг яхши ҳимоя ва Украина энергетика инфратузилмасини қўллаб-қувватлаш бўларди, дейилади АҚШ давлат котиби Марко Рубио ва Трампнинг миллий хавфсизлик бўйича маслаҳатчиси Майк Уолцнинг қўшма баёнотида.

Кейинчалик Reuters агентлиги Трамп россиялик ҳамкасби Владимир Путин билан ЗАЭС устидан назоратни муҳокама қилмоқчи бўлгани ҳақида ёзди. Ўшанда Россия Ташқи ишлар вазирлиги дунёда атом электр станцияларидан биргаликда фойдаланиш бўйича мисоллар йўқлигини, объектнинг Украина ёки бошқа мамлакатга берилишини истисно қилишини билдирди.

Станция ходимларининг барчаси Россия фуқароларидир, дея таъкидлади вазирлик.

АЭС Запорожье вилоятининг Энергодар шаҳрида жойлашган. У 2022 йил 4 мартда Россия томонидан ҳарбий йўл билан эгаллаб олинди ва 2022 йил 5 октябрда Россия уни ўзининг мулки деб эълон қилди. Москва ва Киев мунтазам равишда бир-бирини ЗАЭСга ҳужумларда айблаб келади. Ҳозирда станциядаги барча реакторлар хавфсизлик сабабли совитилган ва ишламаётган ҳолатда сақланмоқда. Завод Россиянинг “Росатом” давлат компанияси ва “Ростехнадзор” назорат органи бошқаруви остида.

Украина ҳукумати Россиянинг бу ҳаракатини ноқонуний деб ҳисоблайди ва станция ҳали ҳам “Энергоатом” давлат компаниясига тегишли эканини таъкидлайди. Украинанинг мазкур компанияси станциянинг техник бошқарувини Киевдаги марказий офис орқали амалга оширишда давом этмоқда.

Запорожье АЭС ҳозирда Россия томонидан назорат қилинаётган бўлса-да, халқаро ҳуқуқ нуқтайи назаридан у Украинага тегишлидир.