Yaqin Sharqda yangi davr boshlanmoqda: Isroil ilk bor Suriya va Livan bilan tinchlikni ko‘rib chiqmoqda

Eronga qarshi amalga oshirilgan Isroil zarbasidan so‘ng, Yaqin Sharqda tinchlik muzokaralari haqida yana gapirila boshlandi. Ilk bor Isroil hukumati Suriya va Livan bilan tinchlik o‘rnatish imkonini jiddiy ko‘rib chiqmoqda. Xabarlarga ko‘ra, muzokaralar AQSh ko‘magida allaqachon boshlangan.

«Biz uchun Suriya va Livanni — yaqin qo‘shnilarimizni — tinchlik va normallashuv doirasiga kiritish muhim, bu bilan birga Isroil xavfsizligining asosiy manfaatlarini saqlashimiz lozim», — dedi dushanba kuni Isroil tashqi ishlar vaziri Gideon Saar.

Agar bu rejalar amalga oshsa, butun Yaqin Sharq uchun muhim burilish nuqtasi bo‘ladi. Misr va Iordaniya kabi sobiq dushmanlardan farqli o‘laroq, Suriya va Livan 1948 yilda Isroil davlati tashkil topganidan beri u bilan rasman urushayotgan davlatlar sifatida qolmoqda.

🇸🇾 Suriya — 2024 yilning oxirida Bashar Asad rejimi ag‘darilgunga qadar, Suriya Rossiya va Isroilning asosiy dushmani bo‘lgan Eron bilan yaqin munosabatda edi. Yangi rahbar Ahmad al-Sharaa hokimiyatga kelganidan so‘ng, Isroil terrorchilik o‘tmishi bo‘yicha xavotirlari sababli Isroil-Suriya chegarasida bufer zonasini egalladi.

🇱🇧 Livan — bu yerda yaqin vaqtgacha Eron ko‘magida qurilgan raketalar arsenaliga ega “Hizbulloh” terrorchi guruhi hukmron edi. 2024 yil kuzida Isroil ushbu tashkilot rahbariyatini yo‘q qildi va raketalarning aksarini yo‘q qildi. Shundan so‘ng Livandagi terroristlarga bosim kuchaydi.

Bu holat Isroil va AQSh tomonidan Eron ta’sirining kamayishi natijasida, avval Tehron ta’sirida bo‘lgan davlatlar bilan yangi tinchlik kelishuvlari uchun yo‘l ochishi mumkinligini anglatadi. Donald Tramp va Binyamin Netanyaxu yaqinda yangi tinchlik “kelishuvlari” haqida e’lon qildilar.

Arab OAV xabarlariga ko‘ra, Suriya Isroil bilan kelishuv shartlarini ilgari surgan. Damashq Isroil harbiylarining Suriya hududidan chiqishini va Isroilning havodan amalga oshirayotgan zarbalarini to‘xtatishni talab qilmoqda.

Biroq hozircha har qanday kelishuvga to‘siq — G‘azodagi HAMASga qarshi urush. G‘azoda fuqarolar orasida katta qurbonlar bo‘lgani sababli, Isroil xalqaro tanqidlarga duch kelmoqda. 2023 yil 7 oktyabrda HAMAS tomonidan amalga oshirilgan hujumdan so‘ng, ko‘plab arab davlatlarida falastinliklarga nisbatan katta hamdardlik paydo bo‘ldi. Kuzatuvchilar fikricha, HAMAS ushbu hujum orqali Isroil va arab davlatlari o‘rtasida yaxshilanish arafasida bo‘lgan munosabatlarni buzishni maqsad qilgan bo‘lishi mumkin.