Ulug‘bek madrasasida birinchi dars qachon o‘tilgan?

 1420 yil (bundan 600 yil oldin) – Sharq dunyosida mashhur bo‘lgan Samarqanddagi Ulug‘bek madrasasida birinchi dars bo‘lib o‘tdi. Adib Zayniddin Vosifiyning qayd etishicha, madrasaga birinchi mudarris etib Mavlono Muhammad Havofiy tayinlangan edi.

Madrasa bitishiga yaqin qolganda qurilishda ishlayotganlar Ulug‘bekdan kim mudarris etib tayinlanadi, deb so‘raydilar. Ulug‘bek bu lavozimga barcha ilmlardan xabardor odamni topajagini aytadi. Shu yerdagi g‘ishtlar orasida chang-loy kiyimda o‘tirgan Mavlono Muhammad Havofiy Ulug‘bekning so‘zlarini eshitib, shu mansabga o‘zi munosibligini aytadi.

Ulug‘bek unga savollar berib, qoniqarli javob olganidan so‘ng, uning bilimlaridan qanoat hosil qiladi va uni hammomga olib borib cho‘miltirish va yaxshi kiyimlar kiyintirishni buyuradi. Madrasa ochilishida Mavlono Muhammad mudarris sifatida birinchi ma’ruzani o‘qiydi. Bunda 90 olim va talaba hozir bo‘lgan bo‘lsa ham ma’ruzani faqat Ulug‘bek bilan Qozizoda Rumiy ikkovlari tushunadilar, xolos.

Ma’lumot o‘rnida qayd etish joizki, Ulug‘bek madrasasida o‘qish jarayoni bir o‘quv yilida yetti oy davom etgan. O‘quv yili mezon oyining birinchi kuni (21 sentyabrda) boshlanib, hamal oyining birinchi kunida (21 martda) tugagan. Hamal oyidan (21 martdan) mezon oyigacha (21 sentyabrgacha) bo‘lgan muddat, ya’ni mart oyining oxiridan, aprel, may, iyun, iyul, avgust oylari va sentyabrning 21-kunigacha ta’til hisoblangan.