Ukrainaning «g‘alaba rejasi» haqida nima ma’lum?

Ukrainadagi urush ikki yarim yildan beri davom etmoqda. The Wall Street Journal ma’lumotlariga ko‘ra, tomonlarning umumiy yo‘qotishlari million kishidan oshishi mumkin. Bu raqam halok bo‘lgan va yaralangan rossiyalik va ukrainalik harbiy xizmatchilarni o‘z ichiga oladi. Va bu Afg‘onistondagi urush paytida qurbonlar sonidan o‘nlab marta ko‘pdir.

So‘nggi oylarda Kiyevdan harbiy harakatlarning keskin bosqichini tugatish variantlari bo‘yicha takliflar ko‘proq eshitilmoqda. Ukraina prezidenti Vladimir Zelenskiy mamlakat uchun «g‘alaba rejasi»ni tayyorladi, uni AQSh prezidenti Jo Bayden, shuningdek, davlat rahbari lavozimiga nomzodlar Kamala Xarris va Donald Tramp bilan baham ko‘rishni rejalashtirmoqda. Uchrashuv sentyabr oyi oxirida BMT Bosh Assambleyasining yuqori darajadagi haftaligida bo‘lib o‘tadi.

Siyosatshunos va Penta tadqiqot markazi rahbari Vladimir Fesenko TRT bilan suhbatda ta’kidlaganidek, Zelenskiy AQShga olib kelayotgan hujjat borasida ko‘plab xayollar va chalkashliklar mavjud. Avvalo, ikkita loyiha borligini tushunish kerak: «Ukrainaning g‘alaba rejasi»ning o‘zi va shu yilning noyabr oyida taqdim etiladigan tinchlik muzokaralari tashabbusi.

«G‘alaba rejasi» Rossiyani tinchlik muzokaralariga majburlash uchun Ukraina uchun AQSh nima qilishi mumkinligi haqidagi takliflarni o‘z ichiga oladi. "Ehtimol, Rossiya qo‘shinlariga qarshi urushda mamlakatga sifat jihatidan ustunlikka erishishga yordam beradigan qurollar ro‘yxati mavjud. Ishonchim komilki, Ukrainaning Rossiya Federasiyasi hududida zarbalar berish uchun uzoq masofali qurollardan foydalanishga qo‘yilgan cheklovlarni bekor qilishdan manfaatdorligi ham o‘z ifodasini topgan. Iqtisodiy takliflar ham Ukrainani qo‘llab-quvvatlash, ham Rossiyaga bosim o‘tkazish bo‘yicha takliflar kiritilgan”, — dedi Fesenko.

Bundan tashqari, ekspertning fikricha, Kiyev tomonidan tayyorlangan rejada mamlakatning NATO va Yevropa Ittifoqiga a’zo bo‘lish istiqbollari ham bo‘lishi mumkin. Biroq, u tashabbusning barcha bandlari darhol amalga oshirilishiga shubha qilmoqda. Yutuqni kutishning hojati yo‘q.

“Biz realistik bo‘lib qolishimiz kerak, buning samarasi tez bo‘lmaydi. Ukraina tomoni esa bu masalaga pragmatik yondashadi. Ukraina yaqin kelajakda umid qilayotgan maqsadlari bor. Urushdan keyin hal qilinadigan muammolar ham bor. Masalan, NATOga a’zolik istiqboli. Qanday bo‘lmasin, bu borada Qo‘shma Shtatlar uchun qabul qilib bo‘lmaydigan yoki amalga oshirib bo‘lmaydigan hech narsa yo‘q», - deya ta’kidlaydi Fesenko.

Hujjatning asosiy nuqtasi, dedi u, kelajakdagi tinchlik muzokaralarida Ukrainaning harbiy, iqtisodiy va diplomatik pozisiyasini mustahkamlashdan iborat. Shunday qilib, Rossiya tinchlik shartlarini belgilamaydi, balki muloqot teng huquqli pozisiyalarda bo‘ladi.

Saylov jarayonining barcha ishtirokchilari bilan olib borilgan muzokaralar Ukraina prezidenti Vladimir Zelenskiyning AQShdan ikki partiyaviy yordam qo‘llab-quvvatlayotganini ko‘rsatish niyatidan dalolat beradi, deydi siyosatshunos, Ukraina Siyosat tahlili va boshqaruvi instituti direktori Ruslan Bortnik TRTga.

Shuningdek, uning so‘zlariga ko‘ra, davlat rahbari Ukraina va yevropalik hamkorlarga Kiyev Trampdan qo‘rqmasligi va u g‘alaba qozonsa, falokat bo‘lmasligi haqida ijobiy ishora berishga harakat qilmoqda.

«Boshqa tomondan, u Trampning o‘ziga ta’sir o‘tkazishga harakat qiladi. Xususan, uni o‘z pozisiyasining to‘g‘riligi va daromadliligiga ishontirish. Va bu maqsadda, katta ehtimol bilan, Zelenskiy Tramp jamoasida jiddiy namoyon bo‘lgan AQSh energetika va harbiy lobbisining manfaatlariga murojaat qiladi», — deya tushuntiradi ekspert.

Biroq, amerikalik siyosatchilar ham o‘z manfaatlarini ko‘zlaydilar. Masalan, respublikachi uchun bu uchrashuv foydali bo‘lishi mumkin, chunki Trampning saylovoldi kampaniyasining asosiy va’dalaridan biri 24 soat ichida tinchlikni tom ma’noda ta’minlashdir. Va u Zelenskiy va Putin o‘rtasidagi uchrashuvni tashkil etishga qodirligi haqida xabar berganligi sababli, bunday aloqalarni haqiqatan ham qo‘llab-quvvatlashini ko‘rsatish foydali bo‘ladi.

«Shuning uchun Tramp uchun bu uchrashuv uning saylovoldi kampaniyasining muhim elementi ham bo‘lishi mumkin, bu esa saylovchilar nazarida uning Rossiya-Ukraina urushini 24 soat ichida tugatish haqidagi va’dasini bajarish qobiliyatini kuchaytirishi kerak», deb tushuntiradi Bortnik.

Kamala Xarris bilan uchrashuv Oq uyning saylov muddati oxirigacha qo‘llab-quvvatlashini saqlab qolish uchun ham zarur, deya davom etadi agentlik suhbatdoshi: “Ukraina uchun Demokratik jamoa foydaliroq, chunki u o‘zgarmas Amerika tashqi siyosatini va’da qilmoqda. keyingi yil uchun mamlakatga. Shu sababli, davlat rahbari ushbu o‘zgarmaslik yuqori baholanishini va Ukraina Xarrisning saylanishini juda xohlashini namoyish etishi muhim.