Turkmanistonda 50 yildan ziyod vaqtdan beri uzluksiz yonib kelayotgan mashhur Darvoza gaz krateri (xalq orasida “Do‘zax darvozasi” deb nomlangan) yonish kuchining so‘nggi ikki yil ichida uch baravar kamaygani ma’lum qilindi. Bu haqda “Turkmengaz” davlat konserniga qarashli Tabiiy gaz ilmiy-tadqiqot instituti laboratoriyasi mudiri Irina Luryeva TESC 2025 xalqaro konferensiyasida ma’lum qildi, deb xabar beradi RIA Novosti.
Uning so‘zlariga ko‘ra, bu natija Chaldjulba gaz konlarida olib borilayotgan faol qazib olish ishlari tufayli amalga oshgan. Bu konlar xuddi shu krater joylashgan hududda joylashgan.
“2023 yil avgust oyiga nisbatan kraterdagi yonish kuchi darajasi uch baravardan ko‘proq kamaydi”, — dedi Luryeva.
Darvoza krateri Turkmanistondagi Qoraqum cho‘lida 1971 yilda Sovet ittifoqi geologlari tomonidan o‘tkazilgan qazish ishlari paytida paydo bo‘lgan. Skvajina qazish jarayonida yer ostida tabiiy gazga to‘la bo‘shliqka duch kelingan. Yer qavati qulab tushgan va havoga inson va hayvonlar uchun zaharli gaz chiqib ketgan. Shu sababli geologlar gazni yoqishga qaror qilgan — gaz bir necha kunda yonib tugar, deb o‘ylashgan. Biroq alohida yonuvchi otash 50 yildan ortiq vaqtdan beri o‘chmayapti.
Turkmanistonning sobiq prezidenti Gurbanguli Berdimuhammedov 2019 yilda ta’til vaqtida kraterni shaxsan borib ko‘rgan. Keyinchalik u uni o‘chirish haqida ko‘rsatma bergan. Unga ko‘ra, bu uzluksiz yonish ekologiyaga salbiy ta’sir ko‘rsatmoqda va atrofdagi gaz konlarini o‘zlashtirishga to‘sqinlik qilmoqda.
Turkmanistonda bu krater rasman “Qoraqumlar yorug‘ligi” deb ataladi. Ammo mahalliy aholi va xalqaro ommaviy axborot vositalari uni ta’sirli ko‘rinishi va yonib turgan olovi tufayli “Do‘zax darvozasi” deb atashadi.
Dahshat! Vafot etgan 88 yoshli ayol tobutda hushiga keldi
BAA bosh murabbiyi muxlislarga murojaat bilan chiqdi
Hindiston cho‘kib ketmoqda - yarim milliondan ortiq qurbonlar
