Янги нефт ҳалокати! Россия нимадан қўрқаяпти?

Россия йилнинг иккинчи ярмида нефт бозорида таклиф кўплиги юзага келишидан қўрқади, бу эса нархларнинг янада пасайишига олиб келиши мумкин, дея хабар бермоқда Reuters агентлиги Россия аъзо бўлган ОПЕК+ доирасидаги музокаралардан хабардор манбага таяниб.

Июн бошидаги ОПЕК+ йиғилишида нефт қазиб олиш ҳажмини кунига 411 минг баррелга оширишга келишиб олинди. Апрель ва май ойларида қабул қилинган қарорлар ҳисобга олинса, умумий ўсиш кунига 1,2 миллион баррелни ташкил қилади. 2024-йил охиригача альянс бозорга яна 2,2 миллион баррел нефт чиқаришни режалаштирмоқда – бу сўнгги беш йилдаги энг йирик кенгайишдир.

Bloomberg ва Reuters агентликларининг ёзишича, Россия ишлаб чиқариш ҳажмини оширишга қарши чиққан. Бироқ бу қарор Саудия Арабистони босими остида қабул қилинган, хабарларга кўра, АҚШ президенти Доналд Трамп нефт нархини пасайтириш учун мурожаат қилган.

Янги квоталар бўйича Россия экспорт ҳажмини кунига 262 минг баррелга ошириши мумкин. Аммо нефт компаниялари ишлаб чиқариш ҳажмини оширишга шошилмаяпти. Улар таклифнинг кўпайиши нархларнинг пасайишидан қўрқишади.

2024-йил бошидан бери Brent нефти 12 фоизга, Urals 21 фоизга арзонлашган. Январ ойида Urals нефти бир баррел учун 66 доллар, май ойида эса 52 долларни ташкил қилган. Бу даромадларнинг чорак қисми нефт ва газ даромадларига боғлиқ бўлган бюджетга зарба берди. Январ-апрел ойларида улар 12 фоизга камайди, май ойига келиб эса пасайиш 34 фоизгача тезлашди.

Май ойида ҳукумат бюджет параметрларини қайта ҳисоблаб чиқди ва Urals нефтининг ўртача нархини аввалги 69,7 доллар ўрнига бир баррел учун 56 доллар қилиб белгилади. Давлат Думаси илм-фан ва саноатни қўллаб-қувватлашга сарфланадиган харажатларни қисқартиришни маъқуллади. Янги ҳисоб-китобларга кўра, мамлакат экспорт даромадидан 30 миллиард доллар йўқотади. Нефт ва газдан бюджет даромадлари режадан 2,6 триллион рубл кам бўлади. Камомад 3,8 триллион рублгача кўпайиши мумкин.

Март ойида Марказий банк ҳукуматни ёпиқ ҳисоботда узоқ муддатли паст нархлар таҳдиди ҳақида огоҳлантирган эди. Ҳужжат Саудия Арабистони ишлаб чиқаришни кескин ошириб, бозорни йиқитган 1980-йиллардаги вазиятнинг такрорланиш хавфига ишора қилади. Ўша пайтда бу Совет Иттифоқи иқтисодиётининг қулашига ёрдам берди.

Дефицитни захиралар ёрдамида молиялаш тобора қийинлашиб бормоқда. Молия вазирлиги маълумотларига кўра, 1 июн ҳолатига кўра, Миллий фаровонлик жамғармасининг ликвид активлари 2,8 триллион рублни ташкил қилган. Йил бошидан буён бу миқдор 15% га, уруш бошланганидан бери эса уч баравардан кўпроққа камайди.