Украина НАТОда «кесилиши» керакми?

Президент Владимир Зеленский маъмурияти Украина ҳарбий раҳбариятининг учта асосий вакилини бирданига ишдан бўшатиш имкониятини муҳокама қилмоқда. Хусусан, Украина Қуролли кучлари бош қўмондони Александр Сирский, Мудофаа вазирлиги раҳбари Рустем Умеров ва Бош разведка бошқармаси бошлиғи Кирилл Буданов ўз лавозимларини йўқотиши мумкин. Ғарб оммавий ахборот воситалари ёзганидек, бунинг сабаби давлат раҳбариятининг фронтдаги вазиятдан норозилиги, шунингдек, Мудофаа вазирлигида ҳукм сураётган «тартибсизлик» ва давлат харидларидаги чалкашликдир. армия учун шартномаларнинг муваффақиятсизлиги.

Рақамли трансформация бўйича бош вазир ўринбосари Михаил Федоров ва мудофаа вазирининг биринчи ўринбосари Иван Гаврилюк Рустем Умеровнинг эҳтимолий ворислари сифатида кўрсатилган. 1 октабр куни Украина раҳбари Владимир Зеленский уни Бош қўмондон штаб-квартираси аъзоси этиб тайинлади, бу шарафни илгари ҳеч бир вазир ўринбосари қўлга киритмаган эди.

Яқин ойларда Бош разведка бошқармаси бошлиғи Кирилл Буданов истеъфога чиқиши мумкин. Украина Ташқи разведка хизмати раҳбари Олег Ивашченко унинг вориси деб номланади.

Ўз навбатида, Украина расмийлари ишдан бўшатиш эҳтимоли ёзда муҳокама қилинган Александр Сирскийни фронтдаги муваффақиятсизликлар учун айбламоқда, деб ёзади ОАВ.

Шу муносабат билан Киевнинг Ғарбдаги иттифоқчилари Украина ҳукуматига можарога имкон қадар тезроқ барҳам бериш учун бир қатор ҳудудлардан воз кечишни таклиф қилмоқда. Бундай мавзу муҳокама қилинаётганини НАТОнинг собиқ бош котиби Йенс Столтенберг ҳам тасдиқлади.

Унга кўра, Украина Россия Федерацияси назоратига ўтган ҳудудларсиз ҳам иттифоққа қабул қилиниши мумкин. Шимолий Атлантика блокининг собиқ раҳбари таъкидлаганидек, бу ҳолатда «хавфсизлик кафолатлари фақат Украина томонидан назорат қилинадиган минтақаларга тегишли бўлади».

Столтенберг 1939-1940 йиллардаги Совет-Фин урушини мисол қилиб келтирди, ўшанда Финляндия ўз ҳудудининг 10 фоизини Совет Иттифоқига берган, аммо кейинчалик НАТОга аъзо бўлиш орқали «ишончли чегара олган».

Столтенберг олдидан Чехия президенти Питер Павел ҳам Украинанинг ҳудудий чегараларни ҳисобга олмаган ҳолда иттифоққа қўшилиши мумкинлиги ҳақида гапирган эди.

10 октябрь куни бу мавзуни Италия ОАВлари тасдиқлади. Уларнинг хабар беришича, Украина раҳбари АҚШ хавфсизлик кафолатлари ва Европа Иттифоқига тезда қўшилиши билан «янги чегараларни тан олмасдан, ҳозирги фронт чизиғи бўйлаб ўт очишни тўхтатишга тайёр бўлади».

Шу билан бирга, Киевда бу маълумот рад этилди. Украина президенти Владимир Зеленский Ғарб билан ўт очишни тўхтатиш мавзусини муҳокама қилмаслигини айтди. Россия ҳукумати Киевдан бундай сигналларни олмаганини қайд этди.

Украина раҳбари ноябрь ойида иккинчи «тинчлик саммити» бўлиб ўтиши кераклигини, бунинг учун барча тафсилотларни ўз ичига олган «ғалаба режаси» тайёрланишини тушунтирди. Москва Россиянинг ушбу форумда иштирок этишини рад этади.

«Ғалаба режаси»нинг тафсилотлари ошкор этилмади, Украина президенти уларни Ғарб иттифоқчилари кўргандан кейин эълон қилишга ваъда берди. Британия оммавий ахборот воситалари беш банддан тўрттасини билиб олдилар: Ғарбдан Украина учун хавфсизлик кафолатлари, «НАТОга қўшилишда ўзаро мудофаа шартномасига ўхшаш», «ўзига хос» замонавий қуроллар сўраш, Украинага халқаро молиявий ёрдам, шунингдек давом этиш. Украина қуролли кучларининг Курск вилоятидаги операцияси.

Зеленскийнинг идораси тушунтиришича, иккинчи «тинчлик саммити» 5 ноябрь куни бўлиб ўтадиган АҚШ президентлик сайловларидан олдин бўлмайди.

Украинанинг Туркиядаги элчиси Василий Боднар Украина ҳукумати йил охиригача Россия вакиллари иштирокида саммит ўтказмоқчи эканини, бироқ делегацияларнинг икки томонлама учрашувлари бундан мустаснолигини таъкидлади. Унинг сўзларига кўра, Киев қуйидаги режани таклиф қилмоқда: халқаро ҳамжамият Украина билан биргаликда адолатли дунё ўрнатиш учун қилиниши керак бўлган қадамлар рўйхатини тузади ва шу асосда Москвага қандай талаблар қўйишни ҳам муҳокама қилади.

Шу йилнинг июнь ойида Швейтсарияда бўлиб ўтган биринчи «тинчлик саммити»да Украина расмийлари томонидан таклиф қилинган «тинчлик формуласи»нинг нуқталари муҳокама қилинди. Россия делегацияси таклиф қилинмади. Хитой, Саудия Арабистони, Мексика, Никарагуа ва бошқа бир қанча давлатлар форумда иштирок этишдан бош тортди, гарчи ўнлаб мамлакатлар ва халқаро ташкилотлардан 101 делегация қатнашди. Дунёнинг ҳар бир минтақаси у ёки бу даражада, Америка қитъасидан глобал жанубгача намойиш этилган.
Учрашув натижаси коммунике бўлиб, уни ҳамма эмас, балки саммит иштирокчиларининг аксарияти имзолаган. Ҳужжатда Украина «тинчлик формуласи»нинг ўн бандидан учтаси ҳисобга олинган. Тинчлик сари аниқ қадамлар ҳали ишлаб чиқилмаган. Шу билан бирга, ҳужжатда тинчликнинг асоси БМТ Низоми ва ҳудудий яхлитликни ҳурмат қилиш тамойиллари бўлиши кераклиги кўрсатилган.

Президент Владимир Зеленский Киевнинг Шимолий Атлантика блокига тезлаштирилган тарзда қўшилиши учун аризани Россия Украинада кенг кўламли уруш бошлаганидан олти ой ўтгач, 2022 йил сентябрь ойида топширди.

Украина раҳбарининг сўзларига кўра, унинг мамлакати альянсга қўшилиш уруш тугаганидан кейин албатта амалга ошиши ҳақида «аниқ сигнал» олишни истамоқда. Хусусан, АҚШ ва Германия Киевнинг Шимолий Атлантика блокига қўшилишига қарши.

Россияда Украина билан музокараларни бошлаш шартлари - Киевнинг ҳарбий иттифоқларга кирмаслик мажбурияти, Украинанинг ядросиз мақоми, шунингдек, Москва томонидан босиб олинган Украина ҳудудларини Россия учун тан олиш ва Россия томонидан киритилган антироссия санкцияларини бекор қилиш. Ғарб. Киевда бу шартлар ультиматум деб аталди.

Кеннан институти маслаҳат кенгаши илмий ходими Сюзанна Лофтус фикрича, Украинанинг НАТОга кириши масаласи сиёсатшунослар орасида жуда кўп баҳс-мунозараларга сабаб бўлмоқда.

«Буни трансатлантик хавфсизлик нуқтаи назаридан оқилона эмас деб ҳисоблайдиганлар бор. Аммо бу далиллар, айниқса, ҳақиқий таҳдиднинг табиатини ҳисобга олган ҳолда, айниқса конструктив эмас, бу Россия тсивилизацияси миллатчилиги ва Эвропада империализмнинг кучайиши сифатида яхшироқ тавсифланади. Таҳлилчиларга НАТОга нотўғри муаммога эътибор қаратишдан кўра, ушбу таҳдидга қарши курашда кучлироқ стратегия яратишни биринчи ўринга қўйишни маслаҳат бериш тавсия этилади. Украинанинг НАТОга интеграциялашуви вазиятни ҳисобга олган ҳолда келажакдаги мантиқий қадамдир – бу фикрга ҳатто АҚШнинг собиқ давлат котиби Генри Киссинжер ҳам келган ва у кўп йиллар давомида Украинани альянсга қўймаслик тарафдори бўлган», деб ҳисоблайди эксперт.