Тошкентда битта хонадон нархи неча йиллик ижара ҳақига тенг?

Таҳлиллар Тошкент шаҳрида 2025 йил 1 январь ҳолатига хонадон нархи 11,2 йиллик тўланадиган ижара ҳақига тенг эканини кўрсатмоқда.

Таҳлилга кўра, 2017 йилдан бошлаб мамлакатда уй-жой қурилиш суръати кескин ошиб, уй-жой таклифи кўпайди. Хусусан, 2010-2016 йилларда хонадон (уйлар) сони 400 минг донага кўпайган бўлса, ўтган 7 йилда ушбу кўрсаткич 1,65 миллионга кўпайган. 2024 йилда 100 мингдан ортиқ хонадонга эга бўлган кўп қаватли уй жойлар қурилиб, уйлар сони 7,6 миллионтага етди.

2024 йилда рўйхатдан ўтган уй-жой олди-сотди битимлари сони ўтган йилга нисбатан 5,8 фоизга пасайиб, жами 256,6 минг донани ташкил этди. Марказ ҳисоб-китобларига кўра, 2025 йил январь ҳолатига тижорат ипотека кредитлари бўйича ўртача фоиз ставка 25,3 фоизга тенг.

Марказий банк маълумотига кўра, 2024 йил бўйича тижорат банкларининг ўз маблағлари ҳисобидан ажратилган ипотека кредитлари ўртача фоиз ставкаси 24,8 фоизни ташкил этган.

2025 йил учун кутилмалар

2025 йилда ҳам уй-жой бозорида талаб ва таклифни қўллаб қувватлашга қаратилган ишлар давом эттирилиши кўзда тутилган. Хусусан, 2025 йилда 120 минг хонадонли кўп қаватли уйлар қурилиши режалаштирилган бўлиб, уй-жой дастурларини молиялаштиришга бюджетдан 15,5 трлн сўм, банклар томонидан қўшимча 10 трлн сўм йўналтирилиши режалаштирилган.

Уй-жой нархлари

2022-2024 йилларда уй-жой нархлари ўзгаришининг таҳлили кўрсатишича, ўтган 2 йилда нархлар ўсиши секинлашмоқда. Мисол учун, 2022 йилда номинал уй-жой нархлари республика бўйича ўртача 23,6 фоиз (доллар ҳисобида) ўсган бўлса, 2024 йилда нархлар ўсиши 6,2 фоизни ташкил этди.

Тошкент шаҳрида ижара нархлари ўзгариши

2022 йил январдан 2024 йил декабрига қадар Тошкент шаҳрида ўртача ижара нархи (1 кв.метр) 1,2 фоизга ўсган. Ижара нархи ўсиши асосан 2022 йилда кузатилиб (25 фоиз), 2023 йилдан бошлаб ижара нархи пасайишни бошлаган.

Хусусан, йиллик ҳисобда ижара нархи ўсиши 2023- йил январидан пасайишни бошлаб, 202- йил октябрдан 2024 йил декабргача ижара нархи тушиши кузатилмоқда. 2024 йил якунига кўра, ижара нархи ўртача 8,2 долларни ташкил этиб, ўтган йилга нисбатан 11,5 фоизга пасайган.

Ҳисоб-китобларга кўра, Тошкент шаҳрида 2025 йил 1 январь ҳолатига хонадон нархи 11,2 йиллик тўланадиган ижара ҳақига тенг. 2022 йил солиштирганда январига уй-жой нархлари ижара нархларига нисбатан тезроқ ўсгани туфайли ушбу нисбат катталашиб (3,65 йилга кўпайган) келган. Бошқача айтганда, мазкур даврда хонадон сотиб олишдан кўра ижарада туриш афзаллиги ортган.

Қабул қилинган нормаларга кўра, нарх-ижара нисбати 16 йилгача бўлса уйни сотиб олиш ижарага олгандан “афзалроқ”, 16–21 йил оралиғида бўлса, хонадон сотиб олиш ва ижарага туриш қиймати бир хил, 21 йилдан катта бўлса, ижарада туриш уйни харид қилишдан кўра афзалроқ ҳисобланади.

Шунга кўра бугунги кунда Тошкент шаҳрида хонадон сотиб олиш ижарада туришга нисбатан “арзон”роқ (афзал) ҳисобланади.