Пенсия ва нафақа ўртасидаги фарқ ва уларнинг тайинланиш тартиби қандай?

Маълумки, орамизда кўпчилик пенсия ва нафақа тушунчаларини бир маъноли деб ҳисоблайди. Баъзан ижтимоий тармоқларда ҳам фойдаланувчилар пенсионер ва нафақахўр тушунчаларини синоним сифатида ноўрин ишлатишади.

Хўш, пенсия ва нафақа— бу икки тушунча бир-биридан қандай фарқ қилади?

Тошкент давлат юридик университети ўқитувчиси Жавоҳир Эшонқулов бу борада қуйидагича тушунча берди.

–Ўзбекистон Республикаси қонунчилигига кўра, уларнинг тартиби қуйидагича белгиланган.

Хусусан, пенсия — етарлича иш стажига эга бўлган фуқаролар ва уларнинг оилаларига тайинланади. Нафақа эса иш стажига эга бўлмаган, ижтимоий ҳимояга муҳтож шахсларга тайинланади.

Шу ўринда давлат пенсиялари турларига тўхталадиган бўлсак, ёшга доир пенсия – бу белгиланган ёшга етган фуқароларга меҳнат фаолиятини тугатгандан сўнг давлат томонидан бериладиган пул тўлови ҳисобланади. Ногиронлик пенсияси – ногирон деб топилган фуқароларга берилади. Боқувчисини йўқотганлик пенсияси – оилада асосий даромад манбаи бўлган шахс вафот этган тақдирда тайинланади.

Ўзбекистон Республикасининг "Фуқароларнинг давлат пенсия таъминоти тўғрисида"ги қонунига кўра, ёшга доир пенсия олиш ҳуқуқига эркаклар 60 ёшга тўлганда ва иш стажи камида 25 йил бўлган тақдирда, аёллар эса 55 ёшга тўлганда ва иш стажи камида 20 йил бўлган тақдирда эга бўладилар.

Давлат нафақа турларига назар ташлайдиган бўлсак, ногиронлиги бўлган 18 ёшгача болаларга ногиронлик нафақаси берилади. Парваришлаш нафақаси ногирон ёки касаллиги сабабли ишлай олмайдиган шахсларни парвариш қилаётганларга берилади.

Шунингдек, ногиронлик нафақаси қонун доирасида ногирон деб топилган шахсларга тайинланади. Боқувчисини йўқотганлик нафақаси боқувчисини йўқотган оила аъзоларига берилади. Ёшга доир нафақа пенсия олиш учун зарур иш стажига эга бўлмаган шахсларга тайинланади. Ишдан бўшатиш нафақаси ишсиз қолган шахсларга ажратилади. Кам таъминланган оилаларга нафақа эса даромади кам бўлган оилаларга берилади.