Президент Жо Байден америкаликлар "CОВИД-19" нинг келиб чиқиши ва дунё ҳамжамиятининг кейинги қадамлари тўғрисида "яхши хабарга лойиқ", деб ҳисоблайди, деди Оқ уй матбуот котиби Жен Псаки сешанба куни Бутунжаҳон соғлиқни сақлаш ташкилотининг пандемия ҳақидаги ҳисоботи эълон қилингандан кейин. Унинг фикрича, вируснинг бир ҳайвондан иккинчисига, сўнгра одамларга юқишидан бошланиши бу бир эҳтимол.
"Менимча, у Америка халқи, дунё ҳамжамияти, тиббиёт мутахассислари, шифокорлар - ҳаётни сақлаб қолиш учун иш олиб борган инсонлар, яқинларини йўқотган оилалар - барчаси ошкораликка лойиқдир", деди Псаки журналистлар брифингида.
Коронавирус одамларга ҳайвондан юқиши мумкин, аммо бу факт аниқроқ ўрганишни талаб қилади, дейилади ЖССТнинг янги ҳисоботида. У АҚШ ва бошқа 12 мамлакат қўшма баёнотидан сўнг кўп ўтмай Эвропа Иттифоқи тадқиқотчиларга бу фактни аниқлаштиришга янада яхши киришиш ва қўшимча тергов ўтказишга чақирди.
Хитой илк маротаба коронавирус ҳақида хабар бергандан сўнг 219 та мамлакат ва ҳудудларнинг расмийлари 2,8 миллион ўлим ва 127,9 миллио касалланганлар ҳақида хабар беришди жаҳон Соғликни сақлаш ташкилотига маълумот беришган.
"Дунё яхши хабарга лойиқ", деди Псаки. Буни таъминлаш учун муҳим қадам ташлаш лозимлигини таъкидлади. У Хитойни шаффофлиги йўқлиги учун танқид қилди ва Пекиндан глобал ҳамжамиятга маълумот ва жавоб беришга чақирди.
4 сценарий
Жаҳон соғлиқни сақлаш ташкилотининг сешанба куни эълон қилинган 120 саҳифали ҳисоботида айтилишича, вирусни тарқатган ҳайвон кўршапалак эмаслиги эҳтимоли мавжуд. Ёввойи ҳайвон қўлга олиниб, кейинчалик фермада ўстирилиши орқали тарқалиши сценарийси «жуда катта эҳтимол» билан амалга оширилган.
Мумкин бўлган яна бир сценарий - худди шунга ўхшас яъни коронавирус кўршапалак ёки панголинни олиб юриши маълум бўлган ҳайвонлардан биридан тўғридан-тўғри юқтирилган.
Бошқа иккита сенарий эҳтимолидан узоқ деб ҳисобланди. Ҳисоботда айтилишича, совуқ озиқ-овқат маҳсулотлари орқали бу "эҳтимоли бор" ва лаборатория ҳодисаси орқали кириш "унчалик эҳтимоли йўқ" деб ҳисобланди.
Лаборатория назариясини қўллаб-қувватловчи далиллар йўқ ва Жаҳон соғлиқни сақлаш ташкилоти бош директори Тедрос Адҳаном Гҳебреесус сешанба куни Жаҳон соғлиқни сақлаш ташкилоти гуруҳи уни "энг кам гипотеза" деб хулоса қилди.
Ухан шаҳридаги бир нечта лабораторияларни ҳам кўздан кечирилган ва лаборатория ҳодисаси натижасида вируснинг одам популяциясига кириб бориши имкониятини кўриб чиқилган. Лабораторияда қочқиннинг юзага келиши эҳтимолдан йироқ деган гипотеза деган хулосага келинган бўлса-да, мутахассисларни жалб қилган ҳолда қайта топшириш ҳақида фикрлар айланмоқда. Жаҳон соғлиқни сақлаш ташкилотининг баҳоси етарлича кенг эканлигига ишонч йўқлиги таъкидланмоқда. Кейинчалик ишончли хулосаларга келиш учун қўшимча маълумотлар ва тадқиқотлар керак бўлиши айтилмоқда.
Хитойнинг коронавирус илк аниқланганда бу ҳақида хабар берган олимларни танқид қилгани, атайлаб маълумотлар ошкор этилишига тўсқинлик қилинганлиги айтилмоқда.
Австралия, Канада, Чехия, Дания, Эстония, Исроил, Япония, Латвия, Литва, Норвегия, Корея Республикаси, Словения ва Буюк Британия ҳукуматлари АҚШ билан қўшма баёнотга имзо чекдилар.
Дунё раҳбарлари пандемия шартномасини тузиш учун бирлашмоқдалар: "Ҳаммамиз хавфсиз бўлгунимизча ҳеч ким хавфсиз эмас"
"Биз Жаҳон соғлиқни сақлаш ташкилоти томонидан Хитойда яқинда ўтказилган тадқиқотлар билан боғлиқ умумий ташвишларни билдиришга қўшиламиз, шу билан бирга халқаро миқёсда тезкор, самарали, шаффоф, илмий асосланган ва мустақил жараённи ривожлантириш ва улардан фойдаланиш бўйича биргаликда ишлашнинг аҳамиятини кучайтирамиз. келажакда келиб чиқиши номаълум бўлган бундай эпидемияларни баҳолаш муҳим ", дейилади сешанба кунги қўшма баёнотда.
Эвропа Иттифоқи худди шу ташвишларни бироз юмшоқроқ тилда баён қилган ҳолда ўз баёнотини эълон қилди: "Фақатгина вируснинг келиб чиқишини ва унинг одам популяциясига юқишини пухта кўриб чиқиш орқали биз ушбу пандемияни яхшироқ англаб, назорат қила оламиз ва келажакда соғлиққа тегишли фавқулодда вазиятларнинг олдини олишимиз ва уларга тайёрланишимиз мумкин бўлади"
"Тадқиқотнинг кеч бошлангани, мутахассисларнинг сафарбар этилгани ва дастлабки намуналар ва тегишли маълумотларнинг чекланганлиги учун афсусланабиз бугунги кунгача олиб борилган ишларни ва бугун эълон қилинган ҳисоботни фойдали қадам деб биламиз", дейилади унда.
