Иссиқхона эффектини қўзғатиш учун Марс атмосферасига нанозаррачалар экиш таклиф қилинди

Америкалик ва европалик сайёрашунос олимлар Марс атмосферасига оз миқдорда темир ёки алюминий нанозаррачаларини экишни таклиф қилишди, уларнинг Қуёш нурлари билан ўзаро таъсири иссиқхона эффектини келтириб чиқаради ва Марсни инсон ҳаёти учун қулайроқ қилади.

Бу олимларнинг ҳисоб-китоблари Science Advances илмий журналида чоп этилган мақолада келтирилган.

"Бизнинг ҳисоб-китобларимиз шуни кўрсатадики, бу нанозарралар сайёра юзасидан Марс атмосферасининг юқори қатламларига кўтарилади ва кучли иссиқхона эффекти туфайли, ҳаттоки оз сонли ҳаво қатламларида узоқ вақт давомида сузади Марс ҳавосига нанозаррачалар тушиши Марсдаги ҳароратни Цельсий бўйича 30 даражадан кўпроқ оширади, бу эса унинг қутб қопқоқларининг эриши жараёнининг бошланишига олиб келади", — деб ёзади сайёра олимлари.

Бу ташаббус Эванстондаги Шимоли-ғарбий университети профессори Хоман Мохсени бошчилигидаги Европа ва Америка сайёрашунос олимлар гуруҳи томонидан Марсни мустамлака қилиш истиқболларини ҳар томонлама ўрганишда илгари сурилган. Бунга асосий тўсиқлардан бири шундаки, Марс атмосфераси ниҳоятда юпқа бўлиб, унинг юзасига қўниш жараёнини мураккаблаштиради, шунингдек, Марсда иссиқликни ушлаб турувчи иссиқхона эффектининг олдини олади.

Кўпгина сайёра олимлари бу муаммони қандайдир тарзда Марснинг қутб қопқоқларини эритиш орқали ҳал қилиш мумкинлигини таъкидламоқда. Профессор Мохсени ва унинг ҳамкасблари ўз ҳисоб-китобларида бунга Марс атмосферасига темир ёки алюминийнинг новда шаклидаги нанозаррачаларини экиш орқали эришиш мумкинлигини аниқладилар, уларнинг узунлиги уларнинг кенглигидан тахминан 60 баробар.

Тадқиқотчиларнинг фикрига кўра, бундай наноструктуралар ёруғлик ва иссиқликни жуда яхши акс эттиради - улар бу борада энг кучли сунъий фторли иссиқхона газларига қараганда 3-5 минг кучлироқдир. Ушбу нанозарраларнинг яна бир афзаллиги шундаки, улар тўғридан-тўғри Марс юзасида ишлаб чиқарилиши мумкин, маҳаллий жинслардан темир ажратиб олинади, бу эса уларни мустамлака қилинган сайёрада деярли чексиз миқдорда олиш имконини беради.

Бундан ташқари, олимлар томонидан олиб борилган ҳисоб-китоблар шуни кўрсатадики, Марс атмосферасини иситиш ва унинг муз қопламларининг эришини бошлаш учун жуда оз миқдордаги нанозаррачалар секундига 30 литр атрофида доимий равишда ҳавога чиқарилиши керак. Бунга назарий жиҳатдан маҳаллий ресурслардан фойдаланиш ва нанозаррачалар ишлаб чиқариш бўйича мавжуд технологиялар ёрдамида эришиш мумкин, бу эса Марсни инсон ҳаётига мослаштириш кўплаб тадқиқотчилар тахмин қилганидан анча кам маблағ ва вақт талаб қилишини кўрсатади, дея хулоса қилди профессор Мохсени ва унинг ҳамкасблари.