Олий Мажлис Қонунчилик палатасининг бугунги мажлисида ўзбошимчалик билан эгалланган ер участкалари ҳамда уларда қурилган бино ва иншоотларга бўлган ҳуқуқларни эътироф этишга қаратилган қонун лойиҳаси иккинчи ўқишда муҳокама қилинди.
– 2018 йилда Президентимизнинг тегишли фармонига мувофиқ ўтказилган бир марталик умумдавлат акцияси доирасида 621 минг нафардан ортиқ фуқаронинг ўзбошимчалик билан эгалланган ер участкасида тегишли рухсатномасиз қурилган уй-жойларига нисбатан эгалик ҳуқуқи эътироф этилиб, уларга кадастр ҳужжатлари расмийлаштириб берилган эди, – деди Қонунчилик палатасининг Аграр ва сув хўжалиги масалалари қўмитаси раиси Равшан Мамутов. – Ҳозирги кунда ўрганишлар давомида ҳуқуқий ҳужжатлари йўқ ёки тўлиқ бўлмаган, ер участкасидан узоқ йиллар давомида фойдаланиб келаётган ёки ерга бўлган ҳуқуқларни расмийлаштириш масаласи турли сабабларга кўра охирига етказилмаган 3,8 миллиондан ортиқ 493 минг гектар ер участкалари мавжудлиги аниқланган. Қайд этиш керак, амалдаги қонунчиликда ушбу муаммоли ер участкаларига нисбатан ҳуқуқларни эътироф этишнинг ҳуқуқий асоси ва тартиби мавжуд эмас.
Бундан ташқари, маҳаллий давлат ҳокимияти органларининг қарорисиз ўзбошимчалик билан эгалланган ер участкасида қурилган уй-жойлар, бошқа бино ва иншоот ёки кўчмас мулк объектларига ҳамда кичик саноат зоналари ҳудудига жойлаштирилган тадбиркорлик субъектларининг бино ва иншоотларига нисбатан ҳуқуқни эътироф этиш тартибини белгилаш зарурати мавжуд. Мазкур қонун лойиҳаси билан ер участкаси ва унда қурилган иморатга бўлган ҳуқуқни, шунингдек, якка тартибдаги уй-жой қурилган ўзбошимчалик билан эгаллаб олинган ер участкасига ижара ҳуқуқини эътироф этишнинг аниқ тартиблари белгиланмоқда.
Шунингдек, лойиҳада фуқаролар томонидан ортиқча эгалланган ер участкасига, боғдорчилик ва узумчилик ширкатлари ҳудудидаги турар жойлар эгаллаган ер участкасига ижара ҳуқуқини эътироф этишнинг ҳуқуқий асослари белгилаб берилмоқда. Шу билан бирга, кўчмас мулкка бўлган ҳуқуқлар эътироф этилган тақдирда, ер участкасини ўзбошимчалик билан эгаллаб олган шахсларнинг Маъмурий жавобгарлик тўғрисидаги кодексда назарда тутилган жавобгарликдан озод этилиши кўзда тутилмоқда.
Қонун лойиҳасининг моддама-модда муҳокамаларида депутатлар айрим моддалар юзасидан саволларни ўртага ташлади. Хусусан, депутат Дониёр Ғаниев ўзбошимчалик билан эгалланган ер участкаларига нисбатан ижара ҳуқуқини эътироф этишда жисмоний шахсларга 24 сотихгача бўлган ер ҳажми белгилангани, аммо юридик шахслар учун қанча ҳажмгача бўлган ер участкасига ижара ҳуқуқи эътироф этилиши мумкинлиги билан қизиқди. Яъни, юридик шахснинг 50 сотих ёки 1 гектаргача ўзбошимчалик билан эгалланган ер участкалари бўлса, ҳаммаси бу қонун билан расмийлаштириб бериладими, деган масалани кўтарди.
Бунга жавобан маърузачи юридик шахслар учун чегара белгиланмаганини таъкидлади.
Шунингдек, лойиҳанинг таҳрири бўйича ҳам айрим таклифлар берилди. Яъни, муҳофаза этиладиган, қурилиш тақиқланган ҳудудлардаги ер участкаларига нисбатан эгалик ҳуқуқи расмийлаштирилмаслигига оид норма ойдинлаштирилди.
Қизғин баҳс-мунозара ва тортишувлардан сўнг қонун лойиҳаси депутатлар томонидан қабул қилинди ва Сенатга юбориладиган бўлди.
