Британия Европа Иттифоқи орбитасига қайтди

Душанба куни Европа Иттифоқи ва Буюк Британия икки томонлама муносабатларда жиддий тикланишни эълон қилди. Буюк Британиянинг ЕИдан чиқиш ҳақидаги референдумидан қарийб тўққиз йил ўтиб эришилган келишув савдо ва мудофаадан тортиб, ёшларнинг ҳаракатчанлиги ва балиқчиликгача бўлган муҳим соҳаларни қамраб олади.

Лондон ва Брюсселда таъкидланганидек, яқинлашув АҚШ президенти Доналд Трампнинг ҳаракатлари туфайли глобал тартибдаги ўзгаришлар фонида мумкин бўлди. Томонлар тўпланган қарама-қаршиликларни бартараф этиш ва ҳамкорликнинг янги моделини қуришга қарор қилишди.

Битимларга кўра, Буюк Британия Европа Иттифоқининг мудофаа бўйича қўшма харидларида иштирок этиш ҳуқуқига эга бўлади. Бу БАЕ, Rolls-Royce ва Babcock каби Британия компанияларига Европанинг 150 миллиард евролик қайта қуролланиш дастурида иштирок этишига йўл очади.

Бундан ташқари, балиқчилик бўйича келишувга эришилди. Кейинги 12 йил давомида Европа Иттифоқи ва Буюк Британия кемалари бир-бирининг ҳудудий сувларига кира олади. Бунинг эвазига Лондон чегара тартиб-қоидаларини сезиларли даражада соддалаштиришга ва бюрократияни қисқартиришга эришди, бу Brexit'дан кейин Европа Иттифоқига экспорт қилишда қийинчиликларга дуч келган кичик озиқ-овқат ишлаб чиқарувчилари учун айниқса муҳимдир.

Буюк Британия ҳукумати энг йирик савдо шериги билан келишув 2040-йилга бориб мамлакат иқтисодиётига 9 миллиард фунт стерлинг (12,1 миллиард доллар) қўшишини айтди. Шунингдек, озиқ-овқат таъминоти шартлари яхшиланиши, энергия хавфсизлиги ошиши ва нархларнинг пасайиши кутилмоқда.

Томонлар ёшлар учун чекланган ҳаракат эркинлиги дастури тамойиллари бўйича келишиб олдилар. Бу 30 ёшгача бўлган фуқароларнинг саёҳат ва иш билан таъминланишини соддалаштиради. Шартнома тафсилотлари кейинроқ келишиб олинади. Буюк Британиянинг Erasmus+ талабалар алмашинув дастурида иштирок этиши ҳам муҳокама қилинмоқда.

Бош вазир Кей Стармер ҳукумати гап тўлиқ ҳаракат эркинлигига қайтиш ҳақида эмас, балки фақат назорат остидаги схема эканлигини таъкидлади. Best for Britain маълумотларига кўра, британияликларнинг учдан икки қисми икки йиллик мобил дастурни қўллаб-қувватлайди.

Бу Лондон томонидан май ойида Ҳиндистон ва АҚШ билан келишувлардан кейин тузилган учинчи халқаро битимдир. Чекланган қисқа муддатли иқтисодий таъсирга қарамай, расмийлар янги йўналиш ишбилармонлик кайфиятини кучайтиради ва инвестицияларни жалб қилади деб умид қилмоқда.