O‘zbekistonda keng ko‘lamli pensiya islohotiga tayyorgarlik ko‘rish boshlandi. Bu nimani anglatishi mumkin?

O‘zbekistonda pensiya tizimini isloh qilish konsepsiyasini ishlab chiqish ishlari boshlandi. Shu maqsadda Bosh vazir o‘rinbosari, Iqtisodiyot va moliya vaziri Jamshid Qo‘chqorov boshchiligida ishchi guruh tuzildi. Avvalroq xorijlik ekspertlar mamlakat rahbariyatiga pensiya yoshini 65 yoshga ko‘tarishni tavsiya qilgan edi.

Ishchi guruh tarkibiga Prezident huzuridagi Strategik islohotlar agentligi, tegishli vazirlik va idoralar vakillari, Xalqaro valyuta jamg‘armasi, Osiyo taraqqiyot banki, Xalqaro mehnat tashkiloti mutaxassislari kiritiladi.

Guruh amaldagi pensiya tizimidagi mavjud muammolarni o‘rganadi va 2025 yil 1 martga qadar ilg‘or xorijiy tajriba asosida takliflar tayyorlaydi. Konsepsiya loyihasi Prezident Administrasiyasiga taqdim etiladi. Jarayon ommaviy axborot vositalari va ijtimoiy tarmoqlarda keng yoritilishi, shuningdek, jamoatchilik so‘rovlari bilan birga olib borilishi kerak.

Bularning barchasi hukumatning 23 sentyabrdagi qarorida ko‘zda tutilgan.

Eslatib o‘tamiz, o‘tgan yilning aprel oyida Jahon banki ekspertlari O‘zbekistondagi davlat xarajatlari sharhini taqdim etgan edi. Ular mamlakat aholisining tez qarib borayotganini va bu pensiya tizimiga bosim o‘tkazayotganini ta’kidladilar. Shuning uchun, ularning fikricha, uni isloh qilish kerak. Mutaxassislar bir yechim sifatida pensiya yoshini oshirishni taklif qilishdi.

«O‘zbekiston sobiq Sovet Ittifoqining yagona respublikasi bo‘lib, unda pensiya yoshi ayollar uchun 55 yosh, erkaklar uchun esa 60 yosh bo‘lgan 2000 yillar, o‘sishning ikkinchi to‘lqini», deb ta’kidladi Jahon banki hisoboti mualliflari.

Ularning fikricha, eng yaxshi variant 2025 yildan boshlab pensiya yoshini sekin-asta 65 yoshga oshirish bo‘ladi. Bu bizga mehnatga layoqatli yosh va pensiya yoshi o‘rtasidagi chegarani bosqichma-bosqich o‘zgartirish, demografik o‘zgarishlar bosimini kamaytirish imkonini beradi. Va uzoq muddatda pensiya yoshini oshirish pensiya tizimi va davlat moliyasining moliyaviy barqarorligini ta’minlashga yordam berishi kerak.

“Mamlakat uchun ish kuchining demografik o‘sish salohiyati tugagunga qadar (2040 yillarning o‘rtalarida) buni qilish juda muhim, chunki bu allaqachon milliy raqobatbardoshlik masalasidir, chunki qo‘shni mamlakatlarda tug‘ilish va pensiya yoshi ko‘rsatkichlari juda ko‘p yuqori, bu ularga ba’zi afzalliklarni beradi ", - ta’kidladi sharh mualliflari.

Shu bilan birga, ekspertlarning ta’kidlashicha, qaror qabul qilingan paytdan boshlab uni amalga oshirish boshlanishigacha pensiya yoshidagi xodimlarga hayot rejalarini moslashtirishi uchun moslashish uchun vaqt berish tavsiya etiladi.

Pensiya jamg‘armasi O‘zbekiston fuqarolarining Jahon banki takliflaridan noroziligiga javoban, kun tartibida pensiya yoshini oshirish bilan bog‘liq hech qanday masala yo‘qligini ta’kidlab, O‘zbekiston fuqarolariga bundan tashvishlanmaslikni tavsiya qildi.