Agar Netanyaxu vafot etsa, dunyoda qanday o‘zgarishlar yuz berishi mumkin?

Agar Binyamin Netanyaxu vafot etsa, bu nafaqat Isroil ichida, balki butun dunyo maydonida sezilarli o‘zgarishlarga sabab bo‘ladi. Sun’iy intellekt bu borada o‘z taxminlari bilan "o‘rtoqlashdi".

1. Isroildagi siyosiy o‘zgarishlar

• Rahbariyat bo‘shlig‘i: Netanyaxu o‘nlab yillar davomida Isroilda yetakchi siyosatchi bo‘lib kelgan. Uning o‘limi siyosiy vakuum va “Likud” partiyasi hamda siyosiy maydonning boshqa sohalarida kuchli kurashlarni yuzaga keltiradi.

• Vaqtincha hukumat: Isroil qonunchiligiga ko‘ra, yangi hukumat tashkil etilguncha vaqtincha bosh vazir tayinlanadi, ehtimol erta saylovlar o‘tkaziladi.

• Siyosiy beqarorlik: Hozirgi koalisiya munosabatlari tarqalishi, siyosiy noaniqlik va yangi saylovlarga olib kelishi mumkin.

• Siyosatdagi o‘zgarishlar: Yangi rahbar Isroilni boshqa yo‘nalishga olib chiqishi, xavfsizlik siyosati, Falastin masalasi va xalqaro aloqalarga yangicha yondashuvi mumkin.

2. Yaqin Sharqdagi mintaqaviy o‘zgarishlar

• Isroil-Falastin munosabatlariga ta’sir: Netanyaxuning qat’iy pozisiyasi G‘azo va G‘arb Sohilidagi siyosatga kuchli ta’sir ko‘rsatgan. Uning o‘limi yangi tinchlik muzokaralariga imkoniyat yaratadi yoki siyosiy beqarorlik kuchayib, mojaro avj olishiga sabab bo‘lishi mumkin.

• Mintaqaviy o‘yinchilar reaksiyasi: Eron, Livandagi Hizbullah va Suriya kabi davlatlar strategiyalarini qayta ko‘rib chiqishi ehtimoli yuqori. Netanyaxu tomonidan asosiy dushman sifatida ko‘rilgan Eron bu vaziyatni o‘z ta’sirini oshirish imkoniyati deb baholashi mumkin.

• Ittifoqlarga ta’sir: Isroilning Fors ko‘rfazi davlatlari va Misr bilan munosabatlari yangi rahbar siyosatiga qarab qayta baholanadi.

3. Xalqaro munosabatlar va global siyosat

• AQSH-Isroil munosabatlari: Netanyaxu AQSh bilan murakkab, ammo yaqin aloqalarni saqlab kelgan. Yangi rahbar bu munosabatlarni qayta ko‘rib chiqishi va harbiy hamkorlik hamda diplomatik yo‘nalishlarga ta’sir qilishi mumkin.

• Xalqaro sud jarayonlari: Xalqaro jinoiy sudning Netanyaxuga nisbatan tergov va hibsga olish buyuruqlari sur’ati sekinlashi yoki qayta ko‘rib chiqilishi ehtimoli bor.

• Dunyo diplomatiyasining reaksiyasi: Boshqa yirik davlatlar Yaqin Sharqdagi strategiyalarini qayta ko‘rib chiqib, barqarorlikni qo‘llab-quvvatlash va islohotlarni ilgari surish o‘rtasida muvozanat topishga harakat qiladilar.

4. Jamoatchilik va ommaviy axborot vositalarining reaksiyasi

• Ichki bo‘linsh: Netanyaxu muxlislar tomonidan qahramon, tanqidchilar tomonidan esa ziddiyatli shaxs sifatida ko‘riladi. Uning o‘limi jamoatchilikda keng munozaralar, motam va noroziliklarga sabab bo‘lishi mumkin.

• Xalqaro media: Tinchlik, xavfsizlik va inson huquqlari masalalariga doir xabarlar ko‘payadi, bu esa global jamoatchilik fikriga va siyosiy munozaralarga ta’sir qilishi mumkin.

5. Uzoq muddatli oqibatlar

• Siyosatdagi o‘zgarishlar: Netanyaxuning o‘rnini egallagan rahbar Isroil xavfsizlik siyosatini qattiqlashtiradimi, tinchlik tashabbusimi yoki ichki islohotlurmi — bular kelajakdagi yo‘nalishni belgilaydi.

• Mintaqaviy barqarorlik: Yaqin Sharqdagi kuchlar muvozanati o‘zgarishi, energiya bozorlari, migrasiya va xavfsizlikka ta’sir ko‘rsatishi mumkin.

• Geosiyosiy moslashuvlar: Yangi imkoniyatlar yoki ziddiyatlar paydo bo‘lishi, hududiy va global kuchlar Isroilda rahbarlik o‘zgarishiga moslashishga harakat qilishi mumkin.

Xulosa: Netanyaxuning o‘limi Isroilning ichki siyosati, Yaqin Sharqdagi geosiyosiy holat va xalqaro munosabatlar uchun burilish nuqtasi bo‘lib xizmat qiladi. Aniq natijalar asosan uning o‘rnini kim egallashi va mintaqaviy hamda global o‘yinchilarning qanday munosabatda bo‘lishiga bog‘liq bo‘ladi.