Япония 2024 йилнинг август ойида Марказий Осиёнинг бешта давлати иштирокида ўзининг инаугурацион саммитини ташкил қилмоқчи. Бу ҳаракат Япониянинг стратегик жиҳатдан муҳим қадами бўлиб, кўплаб йирик давлатлар орзу қилаётган ҳаётий ресурсларга бой минтақа билан мустаҳкам алоқаларни ўрнатишга қаратилган. Бу ҳақда сиёсий таҳлилчи Озод Тандабоев маълум қилди. Унинг мақоласи Прогрессив ислоҳотлар маркази каналида эълон қилинди.
Ўзгарувчан геосиёсий ландшафт фонида ташкил этилаётган ушбу дипломатик ташаббус Япониянинг Евросиё минтақасидаги куч динамикасининг мураккаб тармоғида ҳаракат қилишда фаол ёндашувини таъкидлайди.
Япония ва Марказий Осиё ўртасидаги мулоқот биринчи марта 2004 йилда ташкил этилган бўлиб, кейинги 20 йил давомида дипломатик алоқалар учун платформа бўлиб хизмат қилди. Ўзаро англашувни мустаҳкамлашга қаратилган тўққизта учрашув орқали ҳамкорликни янада чуқурлаштириш учун замин яратилди. Ушбу мулоқотнинг 20 йиллиги яқинлашар экан, Япония минтақа билан алоқаларни инаугурацион саммит орқали янги босқичга олиб чиқишга тайёрлигини таъкидламоқда.
Япония ташқи ишлар вазири Ёко Камикава 2023 йил сентябрь ойида Ню-Ёркдаги БМТ Бош ассамблеяси доирасидаги минтақа вакиллари билан учрашув чоғида Япониянинг саммит бўйича режаларини тасдиқлаганди. Ушбу эълон Япониянинг нефть, табиий газ ва олтиннинг катта захираларига эга бўлган Марказий Осиё билан алоқаларини чуқурлаштиришга қаратилган стратегик ниятини билдиради. Ресурслар тобора чекланиб бораётган дунёда эса, бу улкан иқтисодий аҳамиятга эга.
Бироқ Япониянинг Марказий Осиёга бўлган қизиқиши якка ҳолда эмас, аксинча, кучайган геосиёсий манёврлар фонида амалга оширилмоқда. 2023 йил сентябрь ойида АҚШ президенти Жо Байден ва Марказий Осиё давлатлари ўртасида бўлиб ўтган саммитдан сўнг, Европа давлатлари ҳам минтақа вакиллари билан изчил динамик алоқаларни йўлга қўйди.
Шу ўринда, Буюк Британия ҳам шу йилнинг охирида Марказий Осиё билан илк саммитни ўтказиш режасини эълон қилди. Хитой ҳам 2023 йилнинг май ойида тарихда биринчи Хитой – Марказий Осиё саммитига мезбонлик қилиш орқали фаол қадамлар ташлади. Бу ўзгаришлар йирик глобал ўйинчиларнинг Марказий Осиёда янада чуқурроқ алоқалар ва таъсир ўтказишга фаол интилиш тенденциясини кўрсатиб, минтақанинг ушбу соҳадаги аҳамияти ортиб бораётганини таъкидлайди.
Япониянинг Марказий Осиёга нисбатан ташаббуслари унинг Хитойнинг стратегик императивлари билан ҳам кесишади. Пекин «Бир макон ва йўл» лойиҳаси каби ташаббуслар орқали ўз иқтисодий имкониятларини кенгайтиришда давом этар экан, Марказий Осиё Хитойнинг буюк геостратегик лойиҳаларида ҳал қилувчи тугун сифатида ортиб бораётган аҳамият касб этмоқда. Май ойида бўлиб ўтган муҳим саммитда таъкидланган Си Сзинпиннинг Марказий Осиё давлатлари билан боғлиқ таклифлари Хитойнинг минтақада ўз таъсирини мустаҳкамлаш бўйича биргаликдаги саъй-ҳаракатларини ифодалайди.
Япониянинг Марказий Осиё билан ҳамкорлигининг кенгайиши Хитойнинг минтақадаги кучайиб бораётган таъсирини мувозанатлаш учун стратегик восита бўлиб хизмат қилади. Япония минтақада ўз иштирокини кучайтириш орқали Марказий Осиёни Хитойнинг динамик ўсиб бораётган таъсирини олдини олишда муҳим роль ўйнаши ва шу орқали минтақавий кучлар мувозанатини мустаҳкамлаши мумкин. Бундай ёндашув қабул нафақат Марказий Осиё давлатларининг суверенитетини ҳимоя қилади, балки Япониянинг Евросиё геосиёсатининг динамикасини шакллантиришда асосий иштирокчи сифатидаги мавқейини мустаҳкамлайди.
Америкалик таниқли боксчи Баҳодир Жалолов ҳақида фикр бирдирди
Россия яна бир ҳарбий можарода иштирок этиши мумкин
ЕЧЛ. Ярим финал. "Бавария" "Реал" билан жанговар дуранг қайд этди
