Тўймайдиган Исроилнинг геноцид пайтида иштаҳаси очилмоқда

Исроил молия вазири Бецалел Смотрич яҳудий таълимини кенгайтириш бўйича ўз қарашларини баён қилган баёнотлари билан янги зиддият тўлқинини келтириб чиқарди.

Бундай давлат нафақат Фаластин ҳудудларини ўз ичига олади, балки ундан ташқарида Сурия каби қўшни араб давлатларини ҳам қамраб олади, дейди у.

Ўта ўнг вазир ишғол қилинган Ал-Қудснинг келажаги «Дамашқгача» кенгайишни ўз ичига олганига ишора қилди, унинг айтишича, бу яҳудий халқининг тарихий ва маънавий интилишларига мос келади.

Смотрич диний ва миллатчилик ғояларига таяниб, Исроил чегараларини кенгайтириш яҳудий халқининг мероси томонидан белгилаб қўйилган сиёсий ва маънавий миссия деб ҳисоблайди. Ушбу қараш замонавий чегараларни қайта кўриб чиқишни ўз ичига олади ва минтақадаги барқарорликка таҳдид солади.

Француз ҳужжатли фильмига берган интервьюсида Смотрич ўзининг режалари Исроил суверенитетини унинг ҳозирги чегараларидан ташқарида - Ўрта эр денгизидан Иордан дарёсигача ва ундан ташқарида босқичма-босқич кенгайтиришни ўз ичига олганлигини аниқ айтди.

Бундай мулоҳазалар, айниқса, Яқин Шарқдаги мураккаб геосиёсий вазият шароитида ҳудудий кенгайишнинг янги раунди бўлиши мумкинлиги ҳақидаги қўрқувни кучайтиради.

Вазирдан Исроил ҳозирги чегараларини Ўрта эр денгизидан Иордан дарёсигача кенгайтиришга интилмоқдами, деган саволга у табассум билан жавоб берди: «Яхши, аста-секин».

Бу исроилликлар томонидан қўллаб-қувватланадиган кенгроқ контсепцияга мос келади, улар Исроилнинг қўшни араб мамлакатларига, масалан, Иордания, Ливан, Миср ва минтақадаги бошқа мамлакатларга ҳудудини кенгайтиришни ёқлайди.

Бундай баёнотлар минтақада можаронинг давом этаётгани, Исроилнинг Ғазо ва қўшни давлатларга нисбатан тажовузини кучайтираётгани фонида айтилмоқда.

Исроил режими бор эътиборини Хамас ва Ҳизбуллоҳга қарши курашга қаратганини айтишда давом этмоқда.

Иордания Ташқи ишлар вазирлиги провокацион баёнотларни қоралаб, бу баёнотларда Смотрич томонидан қўллаб-қувватланган хавфли ва «ирқчи» мафкурани акс эттирганини таъкидлади.

Смотрич аллақачон бу фикрни илгари сурган. Бир сафар у Исроил, жумладан, Иордания ҳудуди тасвирланган харита билан чиқди. У, шунингдек, «Фаластин халқи мавжуд эмас», деди.

Бундан ташқари, шу ёзда Бецалел Смотрич Ғазога инсонпарварлик ёрдамини тўхтатиш зарурлиги ҳақида ўз фикрларини билдирди. Ва шу йил бошида ўта сионист ҳам Исроил исроиллик кўчманчилар томонидан шафқатсизларча ҳужумга учраган Фаластиннинг Ҳуввара қишлоғини бутунлай йўқ қилишга мажбур эканлигини таъкидлади.

Бундай сўзлар Исроил ҳукумати ичидаги радикал қарашларни яна бир бор таъкидлаб, бутун минтақа учун оқибатларидан қўрқувни кучайтиради.

Ушбу баёнотлар, Исроилнинг Ғарбий Соҳилда ва Ливанда давом этишини тарғиб қилувчи экстремистик аҳоли пунктлари гуруҳлари томонидан кучайиб бораётган қўллаб-қувватлаш билан бирга, кенгроқ ҳудудий кенгайтириш режаси қўрқувини кучайтирмоқда.
Смотричнинг изоҳлари ҳам Исроил раҳбариятининг «Буюк Исроил» лойиҳасини амалга ошириш истаги ҳақидаги хавотирлар кучайиб бораётганини тасдиқлайди.

«Буюк Исроил» мафкураси «ваъда қилинган ер» диний талқинларига асосланган бўлиб, замонавий Исроил ҳудудини босиб олинган Фаластин ҳудудлари ва қўшни давлатларга кенгайтиришни назарда тутади. Уларнинг контсепциясига кўра, яҳудий халқи Иордан дарёсидан Ўрта эр денгизигача ва Фуротдан Нилгача чўзилган ерга илоҳий ҳуқуққа эга.

Ушбу мафкура тарафдорлари башоратларнинг амалга ошиши нафақат сақлаб қолишни, балки янги эрларни фаол эгаллашни ҳам талаб қилади, деб ҳисоблашади. Улар бу яҳудий халқи хавфсизлигини таъминлаш ва тўлақонли яҳудий давлатини яратиш учун зарур, деб таъкидлайдилар. Бу ёндашув, ўз навбатида, кўплаб низолар ва можароларни келтириб чиқаради, айниқса, фаластинликлар, шунингдек, Миср, Сурия ва Ливан каби қўшни давлатлар билан узоқ йиллик қарама-қаршилик шароитида. «Ҳизбуллоҳ» ҳаракати билан кураш баҳонасида Исроил бир неча бор Ливан билан очиқ қарама-қаршиликка, жумладан, ҳудудий амбициялардан келиб чиққан қуролли можароларга киришган.

«Буюк Исроил» ғояси сўнгги йилларда, Исроилдаги турли сиёсий гуруҳлар халқаро меъёрлар ва фаластинликларнинг ҳуқуқларини очиқчасига эътибордан четда қолдириб, уларнинг ерларига тажовуз қила бошлаган пайтларда айниқса долзарб бўлди. Ушбу геноцид ҳаракатларини оқлаш учун кўпинча диний мотивлардан фойдаланилади.

Исроилнинг расмий манбалари юқорида тилга олинган ҳудудларни қамраб олган «Исроилнинг ваъда қилинган юрти» хариталарининг матнлари ва расмларини бир неча бор чоп этган.

Баъзи радикал исроиллик сиёсатчилар Исроил чегаралари охир-оқибат «Ливандан Саудия Арабистонигача, кейин эса Ўрта эр денгизидан Фуротгача» чўзилишини доимо таъкидлаб келади. «Бу ерларни тозалаш учун Макка, Мадина ва Синай тоғини олиб кетамиз», деди бу йил ана шундай радикаллардан бири.

Исроил раҳбариятида муҳим лавозимларни эгаллаб турган Смотрих каби рақамлар Исроилнинг ўз ҳудудларини қўшни давлатлар ҳисобига кенгайтириш истагини янада яққол кўрсатиб турибди.