Барқарор Ривожланиш Дастурининг учинчи мақсади - Соғлом ҳаётни таъминлаш ва ҳар қандай ёшдаги фаровонликни тарғиб қилишдир.Ушбу мақсад ўз олдига қуйидаги масалаларни қўйган:
• 2030 йилга келиб дунёда оналар ўлими коэффициентини 100000 тирик туғилган чақалоққа нисбатан 70 дан кам даражага тушириш;
• 2030 йилгача болалар ва 5 ёшгача бўлган болаларнинг ўлимини мутлақ бартараф этишга эришиш;
• 2030 йилга қадар эътибордан четда қолган ОИТС, сил, безгак ва тропик касалликлар, эпидемияларига барҳам бериш, гепатит, сув орқали юқадиган касалликлар ҳамда бошқа юқумли касалликларга қарши кураш;
• 2030 йилга келиб, руҳий саломатлик ва фаровонликни ошириш, профилактика ва даволаш орқали юқумли касалликлардан келиб чиқадиган бевақт ўлимни учдан бирга камайтириш;
• Гиёҳвандлик ва спиртли ичимликларни истеъмол қилишни ўз ичига олган моддаларга қарамликнинг олдини олиш ва даволашни такомиллаштириш;
• 2030 йилга қадар жинсий ва репродуктив саломатлик хизматларидан умумий ва кенг қамровли фойдаланишга эришиш;
• Соғлиқни сақлашнинг универсал қамровини таъминлаш, шу жумладан, молиявий хавфдан ҳимоя қилиш, сифатли тиббий хизматлардан фойдаланиш ва барча учун хавфсиз, самарали, сифатли ва арзон дори-дармон ва вакциналардан фойдаланиш;
• 2030 йилга келиб, хавфли кимёвий моддалар таъсиридан ва ҳаво, сув ва тупроқнинг ифлосланиши ва заҳарланишидан ўлим ва касалликлар сонини сезиларли даражада камайтиринг.
• Биринчи навбатда ривожланаётган мамлакатларга таъсир кўрсатадиган юқумли ва юқумсиз касалликларни даволаш учун вакциналар ва дори-дармонларни тадқиқ қилиш ва ривожлантириш;
• Арзон нархлардаги муҳим дори-дармон ва вакциналарнинг мавжудлигини таъминлаш, ҳамма учун дори-дармонлардан фойдаланиш имкониятини таъминлаш ва ҳ.к.
Айниқса, бугун бутун дунё пандемия остида яшаётганини ҳисобга олсак, ушбу мақсад доирасидаги масалаларни амалга ошириш бугунги глобал вазиятнинг муҳим таркибий қисмидир. Ҳозирда дунё мисли кўрилмаган глобал соғлиқни сақлаш инқирозига дуч келмоқда – COVID-19 инсоният азобига айланмоқда, глобал иқтисодиётни беқарорлаштирмоқда ва дунё бўйлаб миллиардлаб одамларнинг ҳаётини тубдан ўзгартирмоқда.
Пандемия бошланишидан аввал бу мақсад доирасида миллионлаб одамларнинг соғлиғини яхшилаш, болалар ва оналар ўлими билан боғлиқ бўлган умр кўриш давомийлигини ошириш ва ўлимнинг энг кўп учрайдиган сабабларини камайтириш бўйича муҳим ютуқларга эришилди. Аммо кўплаб турдаги касалликларни йўқ қилиш ва турли хил доимий ва пайдо бўлаётган соғлиқ муаммоларини ҳал қилиш учун кўпроқ ҳаракат қилиш керак. Соғлиқни сақлаш тизимини янада яхши молиялаштириш, санитария ва гигиенани яхшилаш ва шифокорларга мурожаат қилиш имкониятларини кенгайтиришга эътибор қаратиш орқали миллионлаб одамларнинг ҳаётини сақлаб қолишда муҳим ютуқларга эришиш мумкин.
COVID-19 каби соғлиқни сақлаш билан боғлиқ фавқулодда вазиятлар глобал хавф туғдирди ва бу борада шошилинч тайёргарлик зарурлигини кўрсатди. Бирлашган Миллатлар Ташкилотининг Тараққиёт Дастури мамлакатларнинг COVID-19 инқирозига қарши курашиш ва ундан чиқиш борасидаги муҳим белгиларни қайд этди. Вазият соғлиқни сақлаш тизми ҳар қандай фавқулодда ҳолатларга тайёр туриши ва 21-асрда давлатлар томонидан сармоя киритилиши лозим бўлган энг муҳим нуқта эканлигини кўрсатиб берди. Пандемия соғлиқни сақлаш соҳаси инқирози билан бирга кўплаб бошқа муаммоларни кўрсатиб қўйди. Бу эса ҳукумат ва жамоатчиликнинг тиббиёт соҳаси ходимларининг садоқати ва фидойилигини қадрлайдиган, уларнинг меҳнати мос муносабатда бўлишини талаб этади.
Беҳзод Джалилов, ЎзМТДП Мирзо Улуғбек туман
Кенгаши депутати
