Халқимиз азал-азалдан қариндошчиликни мустаҳкамлашга интилган. Бунда никоҳ кўпинча тўғри қарор деб ўйлашади. Натижада қариндошлар қуда бўлиб, оила барпо этилади.
Агар ўғлингни уйлантирмоқ, қизингни эрга бермоқ тиласанг, зинҳор ўз қариндошларинг била беришиб-олишмағил. Бегонадин хотин олғил, нединким, ўз қариндошларингдан олмасанг ҳам улар сенинг билан гўшт, қондек яқиндурлар. Бошқа қабиладин хотин олғил. Бу била бир қабилани икки қабила қилмиш бўлғайсан, бегонани ўзингга қариндош қилғайсан, токи бир қувватинг икки бўлғай, икки тарафдин мададинг ва кўмагинг кўпайғай . Кайковуснинг Қобуснома асарида битилган ушбу фикрлар орадан бир неча асрлар ўтса-да, ҳамон ўз долзарблигини йўқотган эмас.
Яқинда Ўзбекистон Республикаси норматив-ҳуқуқий ҳужжатлар лойиҳалари муҳокамаси портали(regulation.gov.uz)да Ўзбекистон Республикаси Оила кодексининг 16-моддасига қўшимча киритиш тўғрисида ги Ўзбекистон Республикасининг қонуни лойиҳаси муҳокамага қўйилди.
Мазкур лойиҳага кўра, Ўзбекистон Республикасининг Оила кодекси 16-моддасига ўзгартиш киритиш ва яқин қариндошлар(ака-ука ва опа-сингилларнинг фарзандлари) ўртасидаги никоҳлар қонунан таъқиқланиши кўзда тутилган.
Қудалар қариндош, уч фарзанд эса ногирон
Эрта тонгдан бақир-чақир эшитилди. Фотима буви(мақолада исмлар ўзгартирилган) гап нимада эканини англагандай бўлди. Шу пайт ҳовлисига маҳалла фаоли Бувражаб Аҳророва ҳовлиққанича кириб келди.
Саломат ўғли билан келинини ажраштираётган экан, деди у салом-алик қилгач. Келинни юклари билан жўнатиб юборяпти. Сиз бормасангиз бўлмайди. Ҳаммасини яхшиликча ҳал қилишимиз керак.
Неча марта огоҳлантирдим-а, деди Фотима буви афсусланганича. Қариндошчиликда қуда бўлиш ярамайди. Биттаси мен бўлсам азобини тортяпман-ку!
Фотима бувининг кўзлари ёшга тўлди. Бир пайтлар ўғлини мажбурлаб укасининг қизига уйлантирган, натижада келини кетма-кет уч нафар ногирон фарзанд дунёга келтирганди. Кексайган чоғида эса ногирон невараларини парваришлаш билан овора.
Маҳаллада бақир-чақирлар кучайгач, Фотима буви билан Бувражаб опа ўша томонга ошиқишди. Бу пайтда келин ногирон боласини бағрига босганича қайнонасига ялиниб ёлворарди:
Нима десангиз, розиман. Фақат бизни ажратманг. Бошқасига уйлантирсангиз ҳам қаршилик қилмайман. Мени ҳайдаманг, амма!
Шунда бола ҳам қичқириб йиғлашга тушди. Бу ҳолатни маҳалла-кўй ҳам кўзда ёш билан кузатар, на келиндан, на қайнонадан бўла олишмасди.
Саломат, сендай синглим йўқ энди. Қизимни бахтсиз қилганинг учун сен менга бегонасан, деди жаҳл билан келиннинг отаси. Дарғазаб аканинг қароридан сингил эсанкираб қолди. Янга ҳам жим турмади. Унинг бутун етти пуштини худога солиб қарғади.
Саломатнинг қарори тўғри, деди Фотима буви ҳаммага қарата, бўлмаса ҳамма азоб чекади.
Не-не орзу-умидлар ила қурилган оила бир лаҳзада парчаланди. Саломат ая ҳеч кимга сўз демай уйига кирди. Келин чирқиллаганча ота-онаси билан кетди...
Сўнгги чора
Бундан уч йил олдин Саломат ая молу давлати бегонанинг қўлида қолмаслиги учун ёлғизгина ўғлини акасининг қизи Лайлога уйлантирганди. Ўшанда қариндошлар никоҳи хавфли бўлиши мумкинлиги ҳақида гапирганларга қўл силтади. Кўз олдида улғайган жияни Лайло кўнглидаги келин эди. Кўп ўтмай, келин ўғил невара туғиб бергач, бир хурсандчилиги ўнга айланди. Аммо бу узоққа чўзилмади, гўдакда нуқсонлар кўрина бошлади.
Бола туғма ногирон, деди шифокор чуқур уҳ тортиб кўздан кечирар экан. Ривожланишдан орқада қоляпти. Ҳаммасига қариндошлар ўртасидаги никоҳ сабаб.
Лайло боласини бағрига босганича юм-юм йиғлади. Эри эса сиқилганидан ичкиликка берилди. Саломат ая ўзини айблади. Орадан бир йил ўтиб, келин яна ҳомиладор бўлди. Саломат ая уни шифокорга ўзи олиб борди.
Сизга очиғини айтай, бу бола ҳам ногирон туғилади. Вақтида бир қарорга келинг, деди шифокор.
Саломат ая кўп ўйлади. Тунлари мижжа қоқмади. Янгасининг акасига жаҳл қилаётганини сезарди. Ким ҳам қизининг бахтсиз бўлишини истарди. Лайлонинг тунлари мижжа қоқмай ногирон неварасига қараб чиқаётганидан эзиларди. Устига-устак, ўғли ҳам ўзига ўхшамасди. Ниҳоят ўйлай-ўйлай у келинини ҳомиладан воз кечишга кўндирди.
Шундан сўнг ўз қарорини ўғлига айтди: Ажрашасан. Вақтида чора кўрмасак, умринг ногирон болаларни боқиш билан ўтади .
* * *
Орадан беш йил ўтди. Вақтида чиқарилган қарор билан мудҳиш келажакнинг олди олинди. Бу даврда Саломат ая ўғлини қайта уйлантириб, кетма-кет икки нафар соғлом неваранинг бувижониси бўлди. Лайлонинг ногирон боласи узоқ яшамади. Аммо у ҳам ўз жуфтини топиб, фарзандли бўлди.
Вақт ҳар қандай нарсага даво. Аммо Саломат ая қайта-қайта узр сўраб борса-да, акаси уни кечирмади.
Дарвоқе...
Тиббиётда яқин қариндошларнинг оила қуриши турли ирсий касалликларнинг кучайишига сабаб бўлиши исботланган.
Республика Соғлиқни сақлаш вазирлиги маълумотига кўра, ҳозирги кунда шаҳарларда қариндошлар ўртасида оила қуриш ҳоллари ўн фоиз, қишлоқ жойларида йигирма беш фоизни ташкил қилади.
Олимларнинг таъкидлашича, яқин қариндошлар никоҳидан туғилган болаларда саксонга яқин касалликлар учраши мумкин.
Мутахассисларнинг айтишича, яқин қариндошларнинг никоҳи етти авлоддан кейин ҳам ўз салбий таъсирини кўрсатади. Шу боис АҚШнинг айрим штатларида яқин қариндошлар ўртасидаги никоҳ қонунан тақиқланган.
Manba: mahalladosh.uz
