Нетаняху коалицияси қулаш ёқасида

Исроилда сиёсий инқироз авж олмоқда: Бирлашган Таврот яҳудийлик ултра-православ алянси раҳбарлари юқори мартабали раввинлар босими остида Бош вазир Бенямин Нетаняхунинг ҳукмрон коалициясини тарк этишга тайёрланмоқда . Сабаби ешива талабаларини ҳарбий хизматдан озод қилувчи қонунни қабул қилишда олдинга силжиш йўқ, деб ёзади Тҳе Жерусалем Пост.

Ҳареди етакчи раввини Моше Ҳиллел Хирш чоршанба куни ҳукуматнинг аксарият ултра-православ эркакларни ҳарбий хизматдан озод қиладиган қонунни қабул қилмагани сабабли алянс фракцияларидан бирига “яқин келажакда” коалициядан чиқишни “эҳтимол” беришини айтди.

Хабарларга кўра, Бирлашган Таврот яҳудийлигининг икки фракциясидан бири Дегел ХаТораҳ, Агудас Йисраел партияси билан биргаликда Кнессетни тарқатиб юбориш тўғрисидаги қонун лойиҳасини илгари сурмоқда, бу эса муддатидан олдин сайловларга олиб келиши мумкин. Ташқи ишлар ва мудофаа қўмитаси раиси Юлий Эделштейн билан учрашувдан сўнг православ етакчилари лойиҳа масаласида ҳеч қандай тараққиёт йўқ деган хулосага келишди.

Илгари диний партиялар қонунни Шавуот байрами олдидан (2-июн) қабул қилишни талаб қилиб, муваффақияцизликка учраган тақдирда ҳукуматни беқарорлаштириш билан таҳдид қилган эди.

Бирлашган Таврот яҳудийлигининг эттита ўрни унга Кнессетдаги 120 ўриндан 68 тасини ўз-ўзидан эгаллаб турган коалицияни ағдаришига тўсқинлик қилади. Бунинг учун вазиятни ошкора изоҳламаган православ Шас партиясининг ёрдами керак бўлади. Аммо кескинлик кучайиб бормоқда: армиянинг диний яҳудийларни ҳарбий хизматга чақиришни кўпайтириш режалари Ҳаредимлар ва Нетаняху ўртасидаги зиддиятни кучайтирмоқда.

Мухолифат етакчиси Яир Лапид вазиятни изоҳлар экан, Нетаняху озод қилиш қонуни лойиҳаси қабул қилинмаслигини тушуниб, жараённи атайлаб кечиктираётганини айтди. Мухолифат партиялари ҳукуматнинг қулашини тезлаштириши мумкин бўлган Кнессетни тарқатиб юбориш тўғрисидаги қонун лойиҳасини киритиш ниятини аллақачон эълон қилган.

Инқироз коалиция ичидаги ички бўлинишлар туфайли янада кучаймоқда, ўта православлар Исроилнинг Фаластин ҳудудларида сезиларли йўқотишлари ва 450 минг заҳирадаги аскарларни чақиришни режалаштираётган бир пайтда ўз талабларини талаб қилмоқда.

Православ яҳудийлар (Ҳареди) Исроил аҳолисининг тахминан 13% ни ташкил қилади, бу уларни муҳим демографик ва сиёсий кучга айлантиради. Улар асосан ихчам жамоаларда яшайдилар, кўпинча давлатнинг дунёвий нормаларига зид келадиган яҳудий қонунларига риоя қилишади. Уларнинг сиёсатга таъсири уларнинг юқори туғилиш даражаси ва бирлашиши билан кучаяди.

Тарихий маълумотлар: 1948 йилда Девид Бен-Гурион илгари сионистик тузилмаларни тан олмаган ултра-православлар раҳбарлари билан ешива талабаларини ҳарбий хизматдан озод қилиш ва ҳаредимларнинг дунёвий қонунларга зид бўлган диний қонунларга мувофиқ яшаш ҳуқуқи тўғрисида келишувга эришди. Бунинг эвазига улар Исроил давлатини яратишни қўллаб-қувватладилар.